تاکنون درباره رژیمهای چاقی یا لاغری مطالب گوناگونی شنیده اید. امروزه در آشفاته بازاری که در این زمینه وجود دارد، هر کس مدعی ابداع روشی خارق العاده است و ادعای خود را به چند یا چندین مورد افرادی که با رژیمهای او موفق بوده اند مستند و مزین میکند. حتی برخی مدعی معجزه در رژیم درمانی نیز شده اند و آن چنان در این زمینه بی محابا اسب ادعا را به جولان درآورده اند که میگویند گوی سبقت را از متخصصان خبره و اهل علم و فن حتی در کشورهای پیشرفتهای که خود پدید آورنده و پرورنده آن علم نوپا بوده اند ربوده اند و روشهای نوظهور آنها به مراتب کاراتر و موثرتر است. گرچه چنین ادعاهایی برای متخصصان پوشالی و بی مایه است،
ممکن است برای برخی گول زننده و فریبنده باشد. از قضا اقبال عمومی به این «رژیمهای مشتری پسند» نیز بیشتر است. از آنجا که ابزارهای نظارتی در این زمینه ضعیف اند و کنترل چندانی نیز بر اخبار و شایعات منتشره در این زمینه نمیشود، بازار شایعات و اخبار نادرست و حتی افسانهها در این زمینه پررونق است. این امر باعث فریب افکار عمومی و گمراهی مردم شده و سبب شده است تا تمیز سره از ناسره دشوار شود.
اخبار نادرست و غیرعلمی که بعضاً توسط همین نامتخصصان و سودجویان دامن زده میشود، چندان زیاد است که اشاره به آنها در این مقابل نمیگنجد، اما به اختصار به چند مورد از آنها اشاره میکنم:
دروغ: اگر میخواهید لاغر شوید فقط یک نوع غذا را یک گروه غذایی خاص بخورید، زیرا بدن شما تحمل هضم انواع مختلف غذاها را به یک باره ندارد.
راست: همه غذاها حاوی کالری هستند. اگر گریپ فروت هم زیاد بخورید، چاق میشوید.
دروغ: آب لیمو و سرکه سیب سوزاننده چربی هستند.
راست: هیچ ماده غذایی وجود ندارد که بتواند به تنهایی سبب سوزاندن چربی در بدن شود. در حقیقت آن چه باعث سوختن (سوخت و ساز) چربی در بدن میشود، کم خوری و البته پرتحرکی است. نتیجه آخرین تحقیقات متخصصان تغذیه در آمریکا نشان داده است که مصرف قرصهای سرکه سیب عوارض گوارشی بدی بر جای گذاشته است.
دروغ: شما با قوانین استثنایی و آسان ما در مدت کوتاهی به مقدار فراوانی از وزن خود را از دست میدهید.
راست: بیشتر رژیمهای کاهش وزنی که این ادعا را دارند به هیچ وجه آسان نیستند و در حقیقت قوانین پیچیدهای دارند و به محاسبه نیازهای پروتئینی بدن، محاسبه گرمهای کربوهیدرات، ترکیب غذاهای گوناگون، زمان و نحوه غذا خوردن، خریدن مواد غذایی مخصوص و برنامه ریزی منوی روزانه نیاز دارند. در ضمن این رژیمها بسیار گران قیمت و پرخرج هستند.
دروغ: رژیمهای پر پروتئین و کم کربوهیدرات بسیار محبوب اند، زیرا کارآیی دارند.
راست: همانگونه که بارها اشاره کرده ایم، رژیمهای پرپروتئین با تنها چیزی که سروکار ندارند، کاهش چربی است. کاهش وزنی که از این رژیمها به دست میآید، بسیار ناپایدار است و مدت کوتاهی پس از پایان رژیم وزن بدن به سرعت افزایش مییابد. کاهش وزن در چنین رژیمهایی بیشتر به سبب از دست رفتن آب بدن و تحلیل بافت عضلانی است. محبوبیت این رژیمها بیشتر بدان علت است که برخی از مردم در پی راههای سریع برای کاهش وزن هستند. اگر این رژیمها کارآیی داشتند چاقی این همه گسترش نمییافت.
دروغ: رژیم پرپروتئین به مغز انرژی میرساند.
راست: مغز برای تأمین انرژی تنها از گلوکز که نوعی کربوهیدرات است، استفاده میکند نه از پروتئین. اگر کربوهیدرات کافی در رژیم غذایی وجود نداشته باشد، بدن از روشهای دیگر برای تأمین انرژی استفاده میکند. یکی از آن روشها تجزیه پروتئین و تبدیل آن به آمینواسید است که در نهایت، آن را به گلوکز تبدیل میکند تا مورد استفاده بدن قرار گیرد. این کار سبب تحلیل عضلات و بافتها میشود که در بالا به آن اشاره کردیم.
دروغ: اگر میخواهید شکم شما کوچک شود، دراز و نشست انجام دهید. اگر میخواهید از قسمت ران لاغر شوید، پای خود را بالا و پایین کنید و بقیه جاها نیز به همین ترتیب.
راست: شما نمیتوانید تعیین کنید که از کدام قسمت بدن لاغر شوید. وقیت شما رژیم کاهش وزن میگیرید، از همه جا لاغر میشوید. دراز و نشست فقط عضلات را سفتتر میکند. اما اگر آن قدر چربی در شکم شما باشد، نمیتوانید عضله خود را به هیچ وجه ببینید.
دروغ: مردم با رژیمهای کم چرب لاغر میشوند یا این که برای لاغرشدن تنها کافی است چربی را از غذا حذف کنید.
راست: این ادعا ممکن است درست باشد، تنها در صورتی که ازیک رژیم کالری پیروی کنید. مردم هنگامی چاق میشوند که در مصرف کالری زیاده روی میکنند. رژیم کم چرب ضرورتاً کم کالری نیستند. کاهش مصرف چربی (نه قطع کامل آن) قدم اول است. شما باید مصرف غذاهای پرکالری دیگری را هم قطع کنید.
دروغ: با خوردن میزان مشخصی پروتئین؛ کربوهیدرات و چربی، لاغر خواهیدشد.
راست: کاهش وزن به میزان دریافت انرژی و مصرف آن بستگی دارد. هرگاه دریافت انرژی بیشتر از مصرف آن باشد، چاق خواهید شد و برا عکس. بنابراین،باید افزایش فعالیت بدنی و ورزش میزان مصرف انرژی را بالا برد.
دروغ: هزاران نفر با برنامه ریزی ما موفق بوده اند. تنها کافی است نگاهی به آمارهای ما بیندازید.
راست داستانهای موفقیت در رژیم بیشتر روایی هستند و مستند و مستدل نیستند. موارد شکست که اغلب زیاد است اصلاً گفته نمیشود و آمارها مجهول و غیرواقعی هستند.
دروغ: پاک کردن بشقاب غذا یک وظیفه اجتماعی و یا حتی دینی است. به بچهها گفته میشود، بشقاب را تمام کن. بچههایی هستند که گرسنه اند و این غذاها را ندارند که بخورند.
راست: پاک کردن بشقاب خودتان یا فرزندان بقیه گرسنگان دنیا را نجات نمیدهد. اگر واقعاً میخواهید کمک کنید، کمتر غذا درست کنید و پولی را که در پی آن پس انداز کرده اید به گرسنگان و یا مؤسسات خیریه اختصاص دهید.
دروغ: رژیم درمانان چیزی در باره “تغذیه مدرن” نمیدانند.
راست: در واقع رژیم درمانان تنها متخصصانی هستند که در این زمینه صلاحیت علمی و عملی دارند و هرگز سودمندانه عمل نمیکنند و تحت تأثیر ادعاهای کذب افراد حقه باز قرار نمیگیرند.