رژیم غذایی مبتلایان به سنگ کلیه

رژیم غذایی مبتلایان به سنگ کلیه : حدود 10 درصد مردان و 3 درصد زنان در بزرگسالی به سنگ کلیه مبتلا می شوند. سنگ های کلیوی زمانی تشکیل می شوند که تغلیظ ترکیبات ادرار به حدی می رسد که امکان رسوب و کریستاله شدن را فراهم می آورد. عموما این سنگ ها ترکیبات نمک های کلسیم ، اسید اوریک ، سیستیک و یا فسفات آمونیوم و منیزیم ( نمک های سه گانه آمونیوم ، منیزیم و فسفات ) هستند.

ژنتیک ، تغذیه نا مناسب ، بیماری ، مصرف برخی دارو ها ، اضافه وزن و چاقی ، کم تحرکی ، دریافت ناکافی آب و مصرف زیاد نمک در ایجاد سنگ ها موثرند.

شواهد بالینی نشان می دهد که در بیشتر مبتلایان سنگ ها دوباره تشکیل می شوند.بنابراین تشخیص نوع سنگ به عنوان ارزیابی متابولیکی بعد از اولین یا دومین دفع سنگ برای تنظیم رژیم غذایی مناسب برای پیشگیری از تشکیل دوباره سنگ بسیار مهم است.

توصیه می شود روزانه حجم زیادی مایعات ( حدود 1.5 تا 2 لیتر )جهت تولید حداقل 2 لیتر ادرار نوشیده شود.هدف از نوشیدن مایعات رقیق و شفاف کردن ادرار و پیشگیری از رسوب و کریستاله شدن املاح تشکیل دهنده سنگ است.

سنگ های اگزالات کلسیم

حدود 80 درصد سنگ ها از  اگزالات کلسیم به تنهایی یا همراه فسفات کلسیم تشکیل می شوند و بروز آن اغلب در مردان میان سال است.

کاهش دریافت کلسیم باعث کاهش خطر تشکیل سنگ نخواهد شد و حتی ممکن است دریافت کم آن از مواد غذایی خطر تشکیل سنگ را افزایش دهد ، زیرا سبب افزایش اشباع اگزالات در ادرار می شود. کلسیم به اگزالات موجود در غذا متصل می شود و باعث می شود اگزالات کمی وارد خون شود و بدین ترتیب سبب کاهش غلظت اگزالات در ادرار می شود. مصرف غذاهای حاوی اگزالات مانند بادام زمینی ، ریواس ، اسفناج ، سبوس گندم ، شکلات ، چغندر ، گوجه ، انواع توت و چای پر رنگ باید محدود شود.

یکی از علل ایجاد سنگ مصرف نمک زیلد است. بنابراین باید مصرف غذاهای شور و فست فود و غذاهای آماده و نیمه آماده که نمک زیادی دارند محدود شود. کاهش دریافت پتاسیم با افزایش دریافت سدیم در بدن همراه است . بنابراین مصرف مواد غذایی با پتاسیم بالا مثل موز ، طالبی ، کدو حلوایی ، سیب زمینی ،  خرما و … مفید است .

سنگ های اسید اوریکی

افزایش مصرف پروتئین های حیوانی می تواند دفع اسید اوریک و کلسیک را افزایش دهد که می تواند به تشکیل سنگ منجر شود.پس کاهش مصرف پروتئین های  حیوانی در این نوع سنگ توصیه می شود.مهمترین عامل در تشکیل سنگ های اسید اوریکی ، ادرار اسیدی است . بنابراین نوشیدن مایعات فراوان

ادرار را طبیعی می کند و مانع اسیدی شدن ادرار می شود. دارو هایی مثل آسپیرین می تواند دفع اسید اوریک Ph

را افزایش دهد و خطر تشکیل سنگ را بیشتر می کند.

سنگ سیستین

سنگ سیستین بیشتر به علت ناهنجاری انتقال اسید آمینه تشکیل می شود و معمولا کمیاب است. مبتلایان باید در روز بیشتر از 4 لیتر آب بنوشند و در طول سب نیز مایعات بنوشند. رژیم غذایی باید 

قلیایی داشته باشد و برای افزایش ph

 ادرار و رساندن آن به 7.5 مصرف بیشتر میوه و سبزی و کاهش مصرف گوشت توصیه می شود.قلیایی ph        

سنگ های سه گانه

شامل فسفات منیزیم – آمونیوم است و معمولا در زنان دیده می شود. وقتی دستگاه ادراری با ارگانیسم های اوره آز آلوده شوند ، تشکیل می شود. این ارگانیسم ها غلظت زیادی آمونیوم تولید می کنند و سبب تشکیل سنگ می شوند. درمان شامل مصرف آنتی بیوتیک های مناسب و یا روش های جراحی و مشابه جراحی است و رژیم غذایی نقشی در تشکیل این نوع از سنگ ها ندارد. 

توصیه ها

اضافه وزن خطر ایجاد سنگ کلیه را افزایش می دهد.کاهش وزن ممکن است در پیشگیری از ایجاد سنگ موثر باشد. رژیم غذایی باید طوری تنظیم شود که پروتئین در اندازه مناسب باشد و رژیم های پر پروتئین گرفته نشود. می توان از پروتئین های گیاهی مانند حبوبات و مغز ها مانند گردو، بادام و پسته استفاده کرد.

مصرف مرکبات و آب آنها مانند آب لیمو و آب پرتقال توصیه می شود. 

آب کرفس و آب انار و آبجو برای پیشگیری و دفع سنگ موثر است.

مصرف چای ریشه قاصدک و دمنوش گزنه به دفع سنگ های ریز کمک می کنند.

منیزیم و سیترات از تشکیل سنگ جلوگیری می کنند .

داشتن فعالیت بدنی و ورزش و همزمان نوشیدن آب فراوان در پیشگیری و دفع سنگ موثرند. کسانی که سنگین ورزش می کنند و ادرارشان غلیظ و تیره می شود خطر تشکیل سنگ در انها بیشتر می شود.