چرا کاهش وزن برای برخی افراد دشوار است؟ علت شکست‌های پیاپی در کاهش وزن چیست؟ چرا زمانی که حتی وزن خود را کم کرده ایم، دوباره به وزن قبلی برمی گردیم و حتی اندکی بیشتر وزن می‌گیریم؟ از چه رژیمی پیروی کنیم تا پس از پایان آن دوباره به وزن قبلی برنگردیم؟ بهترین روش کاهش وزن چیست؟
اینها بخشی از پرسش‌های فراوانی است که بسیاری از افراد که از اضافه وزن و چاقی رنج می‌برند، مطرح می‌کنند و ما سعی می‌کنیم تا اندازه‌ای که این مقال اجازه می‌دهد به بخشی از آنها پاسخ دهیم.
به یاد داشته باشید اجرای یک رژیم غذایی فقط اجرای یک برنامه غذایی نیست. در حقیقت برنامه غذایی بخشی از رژیم یا نظام غذایی است. بخش مهم‌تر و موثر‌تر آن تغییر در شیوه زندگی و داشتن یک برنامه خواب و فعالیت منظم، پرهیز از عادت‌ها و رفتارهای غلط غذایی در خانه و بیرون از خانه، داشتن برنامه ورزشی منظم و غیره است. نکته مهم در اجرای یک رژیم غذایی آن است که کاهش وزن باید حاصل تلاشی درازمدت باشد نه فرایندی کوتاه مدت.
در حقیقت باید از نظر ذهنی خود را برای این نکته آماده کرد که روند کاهش وزن باید متناسب با میزان اضافه وزن باشد و انتظارات غیرواقعی و عجولانه رژیم غذایی را به شکست می‌کشاند.
هرگز از روش‌های کاهش وزن سریع پیروی نکنید. این رژیم‌ها با نام‌های گوناگونی مانند رژیم تک خوری، رژیم zone و غیره عرضه می‌شوند و حتی گاهی ارائه کنندگان این رژیم‌ها از رژیم‌های خود به عنوان معجزه یاد می‌کنند.
این رژیم‌ها وزن را به سرعت کاهش می‌دهند؛ اما این کاهش وزن نه به سبب کاهش چربی بلکه نتیجه از دست دادن فراوان آب بدن و از بین رفتن بافت‌ها و نسوج بدن است. از آنجا که این رژیم‌ها سبب کاهش سوخت و ساز بدن می‌شوند، به سرعت برگشت پذیرند و عوارض خطرناکی مانند نارسایی کلیوی و کبدی، افزایش L.D.L افزایش اسید اوریک، ریزش مو، افسردگی و شل شدن بافت‌ها و عضلات بدن را در پی دارند. نکته مهم دیگر این است که این رژیم‌ها بسیار پرهزینه و گران هستند.
پیش از آنکه به رژیم غذایی روی آورید، نخست باید از وضعیت چاقی یا اضافه وزن خود یک ارزیابی انجام دهید. یکی از روش‌ها برای این کار اندازه گیری شاخص توده بدن (B.MI, Body Mass Index) است. برای این کار وزن به کیلوگرم را بر مجذور قد برحسب متر تقسیم می‌کنیم. مثلاً در فردی که 80 کیلوگرم وزن و 175 سانتی متر قد دارد شاخص توده بدن برابر است با * ؛ با مراجعه به جدول روبرو می‌توانید از میزان اضافه وزن یا چاقی خود مطلع شوید. با این اندازه گیری ساده می‌توانید وضعیت وزنی خود را به آسانی اندازه گیری کنید. در ورزشکاران و افراد عضلانی به علت بیشتر بودن حجم عضلات، B.M.I شاخص خوبی نیست.
وضعیت وزن BMI
کمبود وزن کمتر از 18/5
طبیعی 24/9 -18/5
اضافه وزن 29/9-25
چاق 34/9-30
خیلی چاق 39/9-35
فوق العاده چاق بیشتر از 40
پس از آنکه تشخیص دادید اضافه وزن دارید، یا چاق هستید، از رژیم غذایی مناسب و ایده آل پیروی کنید.
یک رژیم غذایی مناسب شامل همه گروه‌های غذایی به میزان کافی است و در وعده‌های مختلف ارائه می‌شود. رژیم غذایی باید همانند غذای سفره باشد و به طور جداگانه آماده نشود فرد باید همانند افراد دیگر خانواده غذا بخورد و بتواند این رژیم را در خانه، محل کار، مسافرت و مهمانی به خوبی اجرا کند و در محیط‌ها و محل‌های گوناگون اخلالی در اجرای آن به وجود نیاید.