تلاش انسان برای زیبا جلوه کردن، نشانی از همگرایی با ذات پروردگار است که سرچشمه همه زیبایی هاست. زیبایی تنها به کار بردن مواد آزایشی و بهداشتی بر روی پوست و مو نیست. بلکه بازتابی از سلامت توامان جسم و روح است. راهی وجود دارد که سلامت درون را به زیبایی برون پیوند می‌زند. طبیعت همه ابزار لازم را در اختیار انسان‌ها نهاده است. تغذیه مناسب راهی مستقیم برای این کار است. غذای سالم که به مقدار مناسب کربوهیدرات، پروتئین، چربی، ویتامین و مواد معدنی داشته باشد، به ما برای زیبا شدن یاری می‌رساند.
حتی اگر همه محصولات زیبایی را به کار بریم، اما رژیم غذایی نامناسبی داشته باشیم نتیجه خوبی نخواهیم گرفت. هزینه زیادی برای خریدن محصولات آرایشی صرف می‌شود که ترکیب عمده آن‌ها مواد مغذی‌ای هستند که از رژیم غذایی روزانه دریافت می‌کنیم. عمده ترین مواد تشکیل دهنده این محصولات بیوتین، تیامین، ریبوفلاوین، ال سیستئین، گلوکز امین، اینوزیتول، پارااَمینوبنزوئیک، اسید (PABA)، ژلاتین و ویتامین‌های C,A,E است که همگی در رژیم غذایی روزانه ما وجود دارند.
پوست بزرگترین اندام بدن است که پروتئین بخش عمده ساختمان آن را تشکیل می‌دهد. مو نیز از پروتئین ساخته شده است. ناخن نیز عمدتاً از کراتین تشکیل شده است که نوعی پروتئین است. دریافت مقدار مناسب پروتئین در این خصوص اهمیت دارد.
پروتئین از اجرایی به نام آمینواسید ساخته شده است که برخی از آن‌ها برای بدن ضروری هستند، یعنی در بدن ساخته نمی‌شوند و باید از طریق رژیم غذایی به بدن رسانیده شوند. برخی نیز غیرضروری هستند و در بدن ساخته می‌شوند. پروتئین‌هایی را که شامل همه آمینو اسیدهای ضروری هستند، پروتئین کامل می‌نامند که گوشت، ماهی، ماکیان، پنیر، تخم مرغ، و شیر ازاین دسته هستند. پروتئین‌هایی که شامل برخی آمینواسیدهای ضروری هستند، پروتئین ناکامل نامیده می‌شوند که در حبوبات، غلات و سبزی‌های برگ سبز تیره یافت می‌شوند. اگر بدن از کمبود پروتئین رنج ببرد، شروع به تجزبه ذخایر پروتئینی می‌کند که این بر سلامت پوست و مو اثر می‌گذارد.
مواد مغذی که در زیبایی پوست نقش مهم‌تری دارند، عبارتنداز:
ویتامین A
پوست ساختمان پیچیده‌ای دارد و لایه‌های خارجی آن پیوسته تجدید می‌شود. ویتامین A تجدید لایه‌های پوست را تحریک و به نرمی پوست کمک می‌کند. هر چه سن بالاتر رود، فرآیند تجدید سلول‌های پوست آهسته‌تر می‌شود.
بنابراین، مصرف ویتامین A اهمیت بیشتری می‌یابد. منابع خوب آن جگر، زرده تخم مرغ و شیر است و در سبزی‌های برگی شکل و زرد رنگ مانند هویج و کدو و میوه‌های زرد به شکل بتاکاروتن (پیش ویتامین A) وجود دارد.
ویتامین E
در بسیاری از فراورده‌های آرایشی به کار می‌رود. توانایی ویتامین E در ترمیم پوست آسیب دیده و کمک به پوست در موارد آلودگی هوا سبب استفاده فراوان از آن در این محصولات شده است. منابع خوب آن دانه‌های روغنی، تخم مرغ و آجیل است. همچنین این ویتامین در درمان آکنه نقش دارد.
ویتامین C
برای تشکیل کلاژن در پوست و استخوان نقش مؤثری دارد و سبب التیام زخم‌ها می‌شود.
لایه اپیتیلیال پوست به ویتامین AوC برای رشد طبیعی نیاز دارد و کمک می‌کندتا منافذ پوست بسته نشوند.
اسیدهای چرب ضروری
نام دیگر آن‌ها ویتامین F است و شامل لینولئیک اسید (امگا 6، LA) و آلفالینولئیک اسید (امگا 3، LNA) است. منابع خوب LA دانه آفتابگردان، گردو، تخم کدو و دانه سویا و منابع LNA، گردو و ماهی است.
اسیدهای چرب ضروری به سبب نقش شان درسیستم ایمنی، اثر ضد سرطان وحفاظت از قلب اثر مهمی در سلامت عمومی بدن دارند.
پوست زیبا به اسیدهای چرب ضروری نیاز دارد.
امگا 3 پوست را نرم و لطیف می‌سازد. اسیدهای چرب موجود در روغن زیتون نقش مؤثری در درخشندگی ناخن ومو و نیز سفتی ناخن دارد.
اضافه کردن یک قاشق چایخوری روغن زیتون به سالاد برای این کار مناسب است.
ویتامین‌های گروه B
ویتامین‌های این گروه نقش بسیار مهمی در زیبایی پوست، مو و ناخن دارند.
ویتامین (B1) : برای نگهداری سلامت پوست مفید است. منابع آن مخمر آبجو، غلات، حبوبات و آجیل است.
ریبوفلاوین (B2) : در ساختمان آنزیمی به نام گلوتایتون ردوکتاز شرکت می‌کند که محافظی علیه آسیب‌های حاصل از رادیکال‌های آزاد است. رادیکال‌های آزاد می‌توانند به بافت پوست آسیب برسانند و سبب از بین رفتن حالت کشسانی آن و در نتیجه چین و چروک شوند.
این ویتامین در درمان شوره سر و کاهش ریزش مو مؤثر است و بیشتر در شیر، تخم مرغ، گوشت، ماهی، و سبزی‌هایی مانند کلم بروکلی، اسفناج، برگ شلغم و غلات یافت می‌شود.
پیریدوکسین (B6) : در ساختمان بیش از 60 آنزیم وجود دارد و در متابولیسم اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب ضروری دخالت می‌کند. کمبود B6 آسیب‌های جدی به پوست و غشای موکوسی وارد می‌کند و سبب عوارضی مانند درماتیت سبوره‌ای (پوسته اطراف بینی، دهان، چشم و ابرو) و اَکنه می‌شود.
پیریدوکسین می‌تواند در پیشگیری از شوره سر و ریزش مو مؤثر باشد و بیشتر در گوشت، تخم مرغ، غلات و سویا یافت می‌شود.
بیوتین: تحقیقات نشان داده اند که کمبود آن سبب ریزش مو می‌شود. از دیگر عوارض کمبود آن می‌توان از خشکی و فلسی شدن پوست و شکننده شدن ناخن‌ها نام برد. مصرف مکمل بیوتین می‌تواند تا 25 درصد بر سفتی ناخن‌های کسانی که ناخن شکننده دارند، بیفزاید. درماتیت سبوره‌ای تا اندازه‌ای می‌تواند با مصرف مکمل بیوتین برطرف شود.
پنتوتنیک اسید (B5) : به ویتامین جوانی و زیبایی معروف است و معمولاً در شامپوها و نرم کننده‌ها به کار می‌رود و به درخشندگی پوست کمک می‌کند و نیز سبب می‌شود که موها راحت شانه شوند و فرم پذیرند. این ویژگی اخیر که انعطاف مو را سبب می‌شود، به علت نگه داشتن آب در موتوسط B5 است. بنابراین، در کسانی که موهای خشکی دارند و یا در موهای رنگ شده اهمیت زیادی می‌یابد پنتوتنیک اسید به همراه فولیک اسید می‌تواند از سفید شدن موها و حتی از ریزش آن جلوگیری کند. از منابع خوب آن می‌توان از جگر، تخم مرغ، گوشت، غلات کامل و حبوبات نام برد.
فولیک اسید: از دیگر ویتامین‌های گروهB است که برای سلامت پوست، مو و ناخن ضروری است. یکی از کارهای آن دخالت در تکثیر سلولی است. بنابراین، در مورد بافت‌هایی مانند پوست، مو و ناخن که رشد و تکثیر به سرعت انجام می‌شود نقش مهمی دارد. از منابع آن می‌توان به جگر، گوشت گوساله، سبزی‌های برگی شکل، غلات و حبوبات اشاره کرد.
روی و سلنیوم: دو ماده معدنی هستند که در سلامت پوست و مو مؤثرند.
سلنیوم در گیاهان به ماده ضد پیری مشهور است و نقش عمده آن اثر آنتی اکسیدانی است که رادیکال‌های آزاد خنثی می‌کند. روی نیز یکی از اجزای آنزیم‌هایی است که در ترمیم بافت نقش دارند. روی و اسیدهای چرب ضروری محافظی در برابر شوره و خشکی پوست سر هستند. منابع خوب این دو ماده، گوشت؛ جگر، تخم مرغ و غذاهای دریایی است.
باید اشاره کرد که ناخن‌های قاشقی شکل از نشانه‌های کمبود روی و آهن است. غذاهای غنی از روی در جلوگیری از شکنندگی ناخن و عفونت پوست اطراف آن مؤثرند. باور نادرستی وجود دارد که وجود لکه‌های سفید بر روی ناخن را به کمبود کلسیم نسبت می‌دهند اما باید گفت که مانیکور کردن زیاد و کمبود روی مسبب آن است.
آنتی‌اکسیدان‌ها
ویتامین‌های C.E بتاکاروتن و سلنیوم از آنتی اکسیدان‌های مهم به شمار می‌روند. این مواد با مبارزه با رادیکال‌های آزاد به زیبایی پوست کمک و از آسیب رساندن به آن جلوگیری می‌کنند. ویتامین E با رادیکال‌های آزادی که به سبب تابش اشعه فرابنفش (UV) در پوست ایجاد می‌گردد و سبب آسیب آن می‌شوند، مبارزه می‌کند. از آنتی اکسیدان‌های مهم دیگر می‌توان به لیکوپن اشاره کرد که در گوجه فرنگی قرمز یافت می‌شود.
آب: در نوشیدن آب امساک نکنید. با نوشیدن آب پوست مرطوب، نرم و لطیف خواهد شد. سعی کنید روزانه شش تا هشت لیوان آب بنوشید. ورزش مناسب کمک خواهد کرد که بدن به تعادل دست یابد. نیازی نیست که به ورزش‌های گران قیمت بپردازید. پیاده روی تنها چیزی است که نیاز دارید. هوای تازه و دوش آب سرد پوست را تازه و شاداب می‌کند. اجتناب از شرایط استرس زا، دود سیگار و نور مستقیم خورشید از گام‌های اولیه در زیبایی پوست است.
در پایان توصیه می‌کنم از رژیم غذایی متعادل پیروی کنید و از مصرف شیرینی و شکلات، کیک، شکر، نوشابه‌های شیرین و غذای پرکالری اجتناب ورزید. اگر کنترل سموم محیطی و آلودگی‌ها که به پوست آسیب می‌رسانند از دست ما خارج است، باید گفت که در یک رژیم غذایی نامناسب اثر مخرب آن بیشتر است. درست کار کردن دستگاه گوارش یک ضرورت است و مصرف فیبر غذایی (سبزی و میوه تازه و حبوب) به تنظیم دستگاه گوارش کمک می‌کند.