امروزه سرمایه‌های یک کشور را دیگر نفت، گاز، منابع طبیعی و … تشکیل نمیدهند، بلکه نیروهای انسانی کارآمد هستند که سرمایه‌های اصلی یک کشور محسوب می‌شوند. این نیروهای انسانی در طول زندگی شان در محیط‌هایی پرورش می‌یابند که محیط مدارس یکی از آن هاست. یکی از شاخصه‌های رفاه اجتماعی، وضعیت تغذیه و بهداشت جامعه است. وضعیت بد تغذیه وعدم بهداشت سبب کاهش رشد کودکان و نوجوانان، شیوع بیماری، کاهش توان جسمی و فکری، افسردگی و… می‌شود. بنابراین، در راستای اجرای سیاست‌های راهبردی و تربیت نیروهای انسانی کاآمد، وضعیت تغذیه کودکان و نوجوانان در زمان تحصیل از اهمیت ویژه‌ای برای دولت‌ها و خانواده ها برخوردار است زیرا آموزش نحوۀ صحیح تغذیه از طریق مدارس و خانواده‌ها نقش مهمی در بهبود وضعیت تغذیه و بهداشت جامعه دارد.
تغذیه در سنین مدرسه باید متنوع و حاوی انرژی لازم باشد تا نیازهای دوران رشد و نیاز به انرژی برای فعالیت جمعی و ورزش را تأمین کند. برای بررسی بهتر، دانش آموزان را به دو دوره دبستان و پس از دبستان تقسیم می‌کنیم.
دوره دبستان تغذیه مناسب برای دانش آموزان
رشد و نمو در دوران دبستان آرام و یکنواخت و بدون جهش رشدی ناگهانی است. کودکان در این سنین هنوز وابستگی خود را به خانواده برای تأمین نیازهای تغذیه‌ای کاملاً از دست نداده اند. معلمان، مربیان و دوستان جدید و مدرسه اثرات چشمگیری در تغییر عادت‌های غذایی آن‌ها دارند. صبحانه نقش اساسی در آغاز فعالیت‌های روزانه کودک بازی می‌کند.
بنابراین، مادران باید به این نکته توجه نمایند و صبحانه‌ای مقوی برای کودک خود آماده کنند. استفاده از پنیر، شیر، تخم مرغ و پوره‌های مقوی بسیار مناسب است.
علاوه بر آن کودکان به میان وعده‌های صبح وعصر نیاز مبرم دارند. باید تا آنجا که ممکن است آن‌ها را از مصرف تنقلات برحذر داشت. در مورد کودکانی که صبحانه کافی نمی‌خورند، بهتر است ساندویچ‌هایی با ارزش غذایی بالا مانند نان و پنیر و گردو، ساندویچ مرغ، تخم مرغ و … به آن‌ها داد.
مصرف میوه ها، به ویژه میوه‌هایی که حاوی ویتامین C هستند، در میان وعده صبح مناسب‌تر است. خوردن شیرینی و موادغذایی حاوی قندهای ساده (قند، شکر، آب نبات، شکلات) سبب پوسیدگی دندان و کاهش اشتهای کودکان می‌شود. آموختن اصول بهداشت فردی و استفاده از آب آشامیدنی سالم و نگهداری غذای داده شده به کودک در شرایط بهداشتی از موارد مهم و ضروری هستند.
در مورد کودکانی که بد غذا هستند، نقش والدین بسیار مؤثر است. برخورد ملایم با کودک او را برای غذا خوردن بیشتر آماده می‌کند. معمولاً داد و فریاد و تنبیه هیچ اثری ندارد.ممکن است تغییر ظروف غذا و آراستن آن و یا اضافه کردن مواد دیگر به غذا سبب ترغیب کودک به غذا خوردن شود. در بسیاری از موارد غذا نخوردن کودک برای اثبات حس استقلال است. شناخت این حالت به بهبود وضعیت تغذیه کودک کمک می‌کند. بسیاری از خانواده‌ها صبح‌ها با شتاب آماده می‌شوند و حتی شاید خوردن صبحانه را فراموش کنند. این نگرانی و شتاب به کودک نیز منتقل می‌شود و سبب کاهش اشتهای وی برای صبحانه می‌گردد. محیط خانه را برای کودک آرام کنید. کودکانی که در خانواده‌های پرتنش زندگی می‌کنند مجالی برای بروز احساسات خود نمی‌یابند و معمولاً کمتر از کودکان دیگر غذا می‌خورند.
تغذیه در سنین مدرسه باید متنوع و حاوی انرژی لازم باشد تا نیازهای دوران رشد ونیاز به انرژی برای فعالیت‌هایی مانند درس خواندن، بازی، فعالیت جمعی و ورزش را تأمین کند.
هیچ گاه برای ترغیب کودک به غذا خوردن برایش جایزه تعیین نکنید. بسیاری از والدین کودک خود را از خوردن پفک منع می‌کنند، اما برای تشویق کردن وی می‌گویند اگر این غذا را بخوری به تو پفک می‌دهیم. در حقیقت یک ماده غذایی بد به عنوان پاداش به کودک داده می‌شود و این سبب سردرگمی او می‌گردد که آیا پفک چیز خوبی است یا نه.
کودک را در چیدن سفره و تهیه غذا مشارکت دهید و از خراب کاری‌های احتمالی نترسید. تجربه نشان داده است کودکانی که در آماده کردن غذا به والدین خود کمک می‌کنند اشتهای بهتری دارند.
غذاهای مورد علاقه خود را به کودک تحمیل نکنید، زیرا او نیز برای خود ذائقه‌ای دارد. بهتر است با راهنمایی‌های خود کودک را به مصرف غذاهای مناسب تشویق کنید. مصرف روزانه 2-3 لیوان از گروه لبنیات، 60-120 گرم گوشت (60-90 گرم برای 7-9 سال و 90- 120 گرم برای 10-12 سال) 4 عدد میوه (حداقل یک نوع آن از میوه‌های حاوی ویتامین C فراوان باشد) و مقدار مناسب سبزی، نان و غلات در این سنین مناسب خواهدبود.
پس از دبستان:
نوجوانان دوران رشد و نمو سریع خود را می‌گذرانند. آن‌ها توجه زیادی به ظاهر خود از نظر قد، قوی بودن عضلات، قدرت، ظاهر زیبا، پوست لطیف و … دارند. بیشتر میل دارند خارج از خانه غذا بخورند. نوجوانی زمان اوج تغییر عادت‌های غذایی است. توجه کافی به تأمین مواد مغذی و کالری مورد نیاز روزانه با توجه به دوران رشد سریع آن‌ها ضروری می‌نماید. والدین باید دقت کنند تا همۀ گروههای غذایی لازم را در رژیم غذایی فرزندشان بگنجانند.
مصرف روزانه 3-4 لیوان شیر و نیز مصرف سبزی ومیوه بیشتر برای شادابی پوست و مصرف کمتر موادقندی و چربی‌ها ضروری است. متأسفانه کمبود آهن در میان پسران و دختران به یک اندازه شایع است. دختران به توجه ویژه‌ای نیاز دارند و باید دقت داشت تا از نظر آهن، ویتامین‌های C, A و کلسیم کمبودی پیش نیاید. خوردن غذاهای غنی از آهن (و نیز ویتامین A) مانند دل، جگر، قلوه و گوشت قرمز و مصرف همزمان میوه‌های حاوی ویتامین C برای جذب بهتر آهن ضروری است. در میان دختران میل به کاهش وزن چه ضروری باشد یا نه امر شایعی است. آن‌ها را باید با مسایل دوران بلوغ آشنا کرد وترس از چاقی را در آن‌ها از بین برد. برخی دختران در سن بلوغ به سبب رشد بعضی اندام‌های خاص دچار توهم چاقی می‌شوند و از خوردن اجتناب می‌ورزند. باید یه آن‌ها گوشزد کرد که بزرگ شدن برخی اندام‌ها جزیی از تغییرات فیزیولوژیک دوران بلوغ است و با چاقی ارتباطی ندارد.
در پایان باید به نقش انجمن اولیاء و مربیان و ارتباط مستمر والدین با مسؤولان مدرسه اشاره کرد. همکاری بین این دو نهاد (خانواده و مدرسه) و نظارت آن‌ها بر کیفیت بوفه‌های مدارس، آب آشامیدنی و در نظر گرفتن وضعیت تغذیه‌ای دانش آموزان نقش برجسته‌ای در بهبود سطح سلامت و تغذیه فرزندان و شکوفایی استعدادهای آن‌ها خواهدداشت.