کمبود خواب سبب مقاومت به انسولین می شود که ممکن است دیابت نوع دوم را در  سال های بعد در پی داشته باشد.نقش خواب مناسب در کاهش وزن بسیار مهم است. نداشتن خواب کافی یکی از علل خستگی است و می تواند عادت های نا مناسب غذایی مانند ناخنک زدن و هله هوله خوردن و پرخوری را ایجاد یا تشدید کند. همچنین می تواند سبب بر هم خوردن نظم وعده های غذایی و ریتم شبانه روزی بدن شود که اثر منفی بر روی کاهش وزن دارند.

مواد غذایی مفید برای خواب راحت

خواب کافی در شب سبب کاهش مقاومت به انسولین ، افزایش سطح لپتین و کاهش تمایل به شکر و نمک و کاهش اشتها می شود. لپتین و گرلین هورمون های مرتبط با اشتها هستند . لپتین احساس سیری را افزایش می دهد و وقتی سطح آن پایین بیاید ، میل و اشتهای به غذا بیشتر می شود. گرلین هورمون گرسنگی است و نقش مهمی در افزایش اشتها دارد و باعث مصرف بیشتر غذا و دریافت کالری بیشتر و ذخیره چربی می شود. خواب دیر وقت سبب ترشح گرلین و کاهش ترشح لپتین می شود. همچنین میتواند باعث ترشح کورتیزول شود . وقتی سطح کورتیزول بالا می رود ، میل به مصرف چربی و شکر افزایش می یابد.

بین ساعت 10 شب تا دو نیمه شب بدن بیشترین میزان ملاتونین را ترشح می کند ( تقریبا 80 درصد ) . ملاتونین نقش مهمی در تنظیم خواب دارد . ملاتونین بر ترشح هورمون رشد اثر می گذارد. هورمون رشد در سوزاندن چربی ، باز سازی کلاژن و ترمیم پوست ، احیای بافت عضلانی ، افزایش ایمنی بدن و بازسازی سلول ها نقش دارد.

چند راهکار مناسب برای خواب راحت

در یک زمان مشخص بخوابید.

در یک مکان مشخص بخوابید. جای خوابیدن را تغییر ندهید و بک شب در رختخواب ، یک شب بر روی کاناپه یا مبل و یا شبی در اتاق دیگر نخوابید.

بالشت و تشک مناسب خودتان انتخاب کنید.

دیر وقت شام نخورید . 3 ساعت قبل از خواب وعده غذایی سنگیین نخورید و اصولا شام سبک میل کنید.

آخر شب ورزش نکنید.

نیم ساعت قبل از خواب نور محیط را کم کنید.

دمای اتاق را متعادل کنید و کمی آنرا متمایل به خنک نگهدارید.

دوش آب گرم و انجام حرکات ریلکسی یک تا دو ساعت قبل از خواب مفید است.

در محیط اتاق خواب از روغن یا اسپری اسطوخودوس استفاده کنید.

قبل از خواب گوشی موبایل و وسایل ارتباطی را خاموش و از خود دور کنید . گوشی موبایل را کنارتان روی تخت نگذارید.

جداقل 7 ساعت بخوابید.

مواد غذایی مفید برای خواب راحت

گیلاس و آلبالو حاوی ملاتونین هستند . ملاتونین تنظیم کننده سیکل خواب است.

موز حاوی پتاسیم ، منیزیم و تریپتوفان است. تریپتوفان پیش ساز سروتونین است که یک پیام رسان شیمیایی است و به هورمون شادی معروف است. شیر نیز حاوی تریپتوفان است. ترکیب کمی شیر و موز برای قبل از خواب بسیار جالب است.

کیوی سرشار ازسروتوتین است و هم کیفیت و هم مقدار خواب را بهبود می دهد.

برای خواب خوب باید دریافت منیزیم بیشتر شود. مواد غذایی مانند تخم مرغ ، جو دو سر ، غلات سبوسدار و بادام حاوی منیزیم هستند.

محصولات لبنی مانند شیر و ماست خواب آورند.

نوشیدن دمنوش هایی مانند چای بایونه و سنبل الطیب هم بسیار مفیدند.

نوشته تاثیر خواب بر چاقی و افزایش وزن اولین بار در متخصص تغذیه دکتر انوشه. پدیدار شد.

بنا بر تحقیقات انجام شده هر انسان در هر دقیقه به چهار موضوع یا بیشتر فکر می کند. افکار پیاپی هنگام غذا خوردن سبب می شود که مثلا حس خوب خوردن یک شکلات یا یک چای عصرگاهی در دامن طبیعت را متوجه نشوید. افکار پیاپی که ممکن است بیشترشان منفی باشند ما از لذت بردن در لحظه حال باز می دارد . ماندن در افکار منفی ای که خودمان ساخته ایم اثرات زیان آوری بر روی سلامت ذهن دارد .

آگاهانه غذا خوردن حس خوردن غذا بدون تمرکز بر چیز های دیگر و بدون هرگونه قضاوت و تفسیر است. آگاهانه غذا خوردن تکنیکی است که به شما کمک می کند تا عادت های غذایی خود را اصلاح کنید و به کاهش وزنتان کمک می کند.

روش آگاهانه غذا خوردن برای لاغری و کاهش وزن

ذهن آگاهی کمک می کند از غذا خوردن لذت ببرید .

فواید آگاهانه یا با خود آگاهی غذا خوردن

طول عمر را زیاد می کند

باعث بهبود خلق و خو می شود و شما را شادتر می کند.

استرس را کاهش می دهد . استرس سبب ترشح بیشتر کورتیزول می شود که به نوبه خود سبب مقاومت به انسولین می شود و در نتیجه روند کاهش وزن را مختل و یا سبب افزایش وزن می شود.

باعث عملکرد بهتر دستگاه گوارش می شود

لذت چشایی را بیشتر می کند

انتخاب های غذایی را بهتر می کند. 

سبب کاهش وزن می شود. 

تمرین آگاهانه غذا خوردن شامل 

به یاد داشته باشید که چه وقت فقط و فقط غذا خورده اید ؛ بدون انجان دادن کار دیگری

به کار گرفتن همه حواس

متمرکز بودن بر تجربه حسی غذا خوردن

کنترل ونظارت بر ذهن . هر وقت که ذهن دارد سرگردان می شود آن را به لحظه حال برگردانیم

گوش دادن به ندای بدن و تمایلات ان

چگونه آگاهانه غذا بخوریم ؟ 

با تمرکز کامل غذا بخورید. تا به حال به غذا خوردن یک کودک یک ساله نگاه کرده اید ؟ یک بچه یک  ساله هر غذایی را با دستش می فشارد ، له می کند ، بو می کند و بعد آن را به دهان می گذارد. پس از آن کمی صبر می کند و سپس آن را می خورد. هر لقمه ای را با تمرکز کامل می خورد و به چیز دیگری هم توجه نمی کند. مانند یک کودک یک ساله غذا بخورید . هر چیزی که تمرکزتان را از خوردن باز می دارد مانند گوشی موبایل ، تلویزیون ، روزنامه و …. از خود دور کنید.

در مکان و زمان مشخص غذا بخورید و به ویژه ریتم شبانه روزی بدن را حفظ کنید.

پیش از غذا خوردن چند نفس عمیق بکشید.

همه حواستان را به کار گیرید . به بشقابتان نگاه کنید . به صدای غذا زیر دندان هایتان ، رنگ ، بو ، عطر و طعم و بافت غذا توجه کنید .

در حالت نشسته غذا بخورید و هیچگاه در حال حرکت یا ایستاده غذا نخورید.

لقمه های کوچک بر دارید.

آهسته غذا بخورید و هر لقمه را خوب بجوید.

هیچ وعده غذایی را حذف نکنید. 

بین هر لقمه غذا قاشق و چنگال را پایین بگذارید.

از سبزیجات و صیفی جات بیشتر در رژیم استفاده کنید.

خود را در نعرض غذای ناسالم قرار ندهید هر چه از چشم دور باشد از دهان هم دور است.

آگاهانه مواد غذایی خود را بخرید به خواص آن و مفید بودن آن برای بدن  فکر کنید و به برچسب های روی بسته های مواد غذایی توجه کنید.

 NLP روش برای لاغری در تهران

این روش راهی برای کنترل افکار منفی و به کار گیری ذهن و برنامه ریزی برای ایجاد رفتار های جدید است.همچنین  گفتن جملات انگیزشی و مثبت بخشی از این روش است.در این روش جملات منفی درباره بدن به کار نمی رود . جملاتی مانند من لاغر نمی شوم ، بد قواره ام ، ژنتیک چاق هستم و …

شناخت تغییرات بدن در طی کاهش وزن و داشتن برنامه زمان بندی مناسب برای کاهش وزن و پرهیز از قرار دادن اهداه غیر منطقی در این روش بسیار مهم ایت . معمولا یک هدف بزرگ به چند هدف کوچک تقسیم می شود و مرحله به مرحله  پیشروی میشود . در این روش نیز همانند سایر روش های اصولی کاهش وزن توصیه می شود جدول یاد اور خوراکی تعیین شود تا مشخص شود چه مقدار و چه وقت و چه غذاهایی خورده اید و حتی مکان های غذا خوردن نیز مشخص شود.

مسئله مهم این است که فرد بداند چرا می خواهد لاغر شود آیا برا ی سلامتی بدن است یا زیبایی ظاهر و یا هردو . آیا لاغر شدن بر اساس یک فکر و برنامه ریزی قبلی است و یا بر اساس یک انگیزه آنی. طبیعی است که رژیم غذایی بدون فکر و برنامه ریزی و بر اساس یک انگیزه آنی محکوم به شکست است.

نوشته لاغری با روش NLP در تهران اولین بار در متخصص تغذیه دکتر انوشه. پدیدار شد.

نیاز های تغذیه ای مادر شیرده

شیر دهی یک معامله دو سر برد هم برای نوزاد و هم برای مادر است.شیر دهی به مادر کمک می کند تا چربی های اضافه ای که در دوران بارداری در بدن وی ذخیره شده است ، طی فرایند شیردهی از بدن خارج کندو زودتر به وزن قبل از زایمان برگردد. همچنین مادری که شیر می دهد کمتر در خطر سرطان پستان و تخمدان است. 

مادر شیر ده به 500 کالری بیشتر از زمان پیش از شیر دهی نیاز دارد . رژیم غذایی مادر شیرده باید به گونه ای باشد که از همه گروه های غذایی به مقدار کافی در آن وجود داشته باشد و تنوع و کفایت تغذیه ای لازم را داشته باشد. با شدوع تغذیه کمکی و نیاز کمتر نوزاد به شیر ، نیاز های تغذیه ای مادر نیز کاهش می یابد.

گروه نان و غلات 7 – 11 سهم

شیر و لبنیات 3 – 4 سهم 

گروه میوه ها 2 – 4 سهم 

سبزی 3 – 5 سهم

گوشت ، حبوبات و مغزها 4 – 6 سهم

کاهش وزن در شیردهی

رژیم غذایی مادر شیرده تغذیه مناسب برای مادران شیرده بر اساس سه وعده غذایی اصلی و میان وعده هاست و هیچ وعده غذایی نیاید حذف شود و تا حد امکان نظم وعده های غذایی حفظ شود.اگر از همه گروه های غذایی به مقدار مناسب در رژیم وجود داشته باشد ضمن تامین انرژی ، تمام ویتامین ها و املاح تامین خواهد شد. بهتر است تا سه ماه پس از زایمان مصرف مکل آهن ادامه یابد.

تولید شیر به نوشیدن آب بستگی ندارد یعنی اینطور نیست که اگر مادر آب بیشتر بنوشد میزان شیرش بیشتر می شود ؛ ولی در عین حال توصیه می شود که مادر شیرده روزانه 8 تا 10 لیوان مایعات بنوشد که می تواند به صورت نوشیدن آب ، چای کم رنگ ، شیر ، دوغ و آب میوه های طبیعی باشد . 

نوشیدن نوشیدنی های حاوی کافئین زیاد مانند قهوه ، چای پر رنگ و نوشیدنی های کولا ممکن است سبب تحریک پذیری، بی اشتهایی و کمخوابی شیر خوار شود و توصیه نمی شود.

مصرف غذاهای آماده و نیمه آماده و غذا های کنسروی و مواد غذایی حاوی نگهدارنده و رنگ های مصنوعی و افزودنی ها زیاد توصیه نمی شود.مصرف برخی مواد غذایی ممکن است بر طعم شیر اثربگذارد و سبب عدم تمایل شیرخوار به شیر شود و مصرف آنها توصیه نمی شوند که شامل سیر ، پیاز ، غذاهای پر ادویه ، کلم و …. است. به روش آزمون و خطا اگر مواد غذایی با کودک سازگاری ندارد از رژیم غذایی حذف کنید.

کاهش وزن در شیردهی

اگر مادری قصد دارد بعد از زایمان کاهش وزن داشته باشد حداقل سه ماه از شیر دهی بگذرد و پس از آن تحت نظر متخصص تغذیه و کنترل شده رژیم بگیرد. اصول کاهش وزن پس از زایمان و در دوران شیر دهی بیشتر بر کم خوری و داشتن تحرک بیشتر استوار است و هرگاه لطمه ای به شیر دهی وارد شود باید قطع شود.

پرهیز از غذاهای چرب و شور و شیرین و غذاهای پر کالری ، مصرف بیشتر میوه و سبزی ، پرهیز از تنقلات ناسالم و هله هوله ،داشتن میان وعده های غذایی سالم ، نظم وعده های غذایی و حذف نکردن هیچ وعده و تنظیم خواب بر کاهش وزن و تنظیم هورمون های اشتها بسیار موثرند. 

همچنین داشتن فعالیت بدنی مناسب و انجام ورزش های سبک در منزل برای افزایش سوخت و ساز توصیه می شود.

نوشته تغذیه مناسب برای مادران شیرده اولین بار در متخصص تغذیه دکتر انوشه. پدیدار شد.

نوشته استرس و چاقی اولین بار در متخصص تغذیه دکتر انوشه. پدیدار شد.

مثلاً BMI فردی که 70 کیلوگرم وزن و 160 سانتی متر قد دارد، برابر است با * به کمک این جدول و اندازه گیری BMI می‌توانید از وضعیت وزنی خود باخبر شوید.

با مراجعه به این جدول می توانید از اضافه وزن یا چاقی خود مطلع شوید. در ورزشکاران و افرادی که بدنی عضلانی دارند، این شاخص چندان کاربردی ندارد.

روش دیگر اندازه گیری دور کمر به باسن است. (Waist/Hip Ratio)

اگر عدد به دست آمده در زنان بیشتر از 0.8 و در مردان بیشتر از 0.95 باشد با خطر چاقی همراه است.

نوشته روش های تشخیص چاقی اولین بار در متخصص تغذیه دکتر انوشه. پدیدار شد.

نوشته تعریف چاقی و انواع آن اولین بار در متخصص تغذیه دکتر انوشه. پدیدار شد.

چربی شکم نخستین چربی ای است که در هنگام رژیم گرفتن آب می شود چه فرم بدن گلابی شکل باشد ( ران و باسن چاق) و چه سیبی شکل باشد ( شکم بزرگ)، باز هم در هنگام رژیم گرفتن چربی شکمی در مقایسه با سایر قسمت های بدن زودتر آب می شود.

چربی های احشایی که دور کمر تجمع یافته اند، از نظر متابولیسمی فعال ترند و سوخت و ساز آنها سریع تر از چربی های سایر قسمت های بدن است. معمولاً افرادی که رژیم می گیرند از روی کاهش سایز دور کمرشان متوجه کاهش وزن خود می شوند. بنابراین، افرادی که دچار چاقی سیبی شکل هستند زودتر از افرادی که دچار چاقی گلابی شکل هستند، متوجه کاهش وزن خود می شوند.

امروزه تبلیغات کاذب فراوانی در مورد رژیم غذایی برای کاهش چربی شکمی انجام می شود، اما باید گفت که رژیم غذایی مشخصی که باعث لاغر شدن بخش ویژه ای از بدن شود وجود ندارد. اما در عین حال می توان با یک رژیم غذایی متعادل به روند کاهش چربی شکم شدت بخشید و آن را تسریع کرد.

رژیم غذایی با کالری کنترل شده حاوی غلات کامل، نان های سبوسدار، حبوبات، میوه و سبزی، شیر و لبنیات کم چرب و اسیدهای چرب غیراشباع تک زنجیره ای مانند روغن زیتون و کانولا به کاهش بیشتر چربی های شکمی کمک می کنند. این رژیم اصطلاحاً به رژیم مدیترانه ای معروف است.

مصرف کربوهیدرات های تصفیه شده ( بدون سبوس) سبب افزایش ناگهانی قند خون و در نتیجه ترشح انسولین بیشتر می شود که می تواند سبب افزایش تولید چربی در بدن شود. نان و غلات کامل این ویژگی منفی را ندارند و ضمن تغییر در واکنش های گلوکز و انسولین، شکستن ذخایر چربی را نیز آسان تر می کنند.

استفاده از منابع غذایی حاوی اسیدهای چرب غیراشباع تک زنجیره ای مانند روغن زیتون، روغن کانولا، سویا ، آووکادو و آجیل به کاهش چربی های شکم کمک می کند. باید به خاطر داشت که نباید حتی در مصرف این روغن ها نیز افراط کرد، زیرا هر گرم چربی ( فرقی نمی کند که از کدام نوع باشد ) 9 کالری انرژی تولید می کند که اگر به مقدار زیاد مصرف شود می تواند دریافت کالری توسط بدن را افزایش دهد و نتیجه معکوس به بار آورد.

چربی های اشباع مثل روغن جامد و کره و نیز اسیدهای چرب ترانس که در روغن های جامد و نیز مواد غذایی فست فودی و غذاهایی که در روغن فراوان سرخ می شوند، وجود دارند سبب افزایش چاقی شکمی می شوند و در نتیجه در مصرف آنها باید احتیاط کرد.

مصرف ماهی حتی از ماهی های چرب به سبب اسیدهای چرب مفیدی که دارند به کاهش چربی های شکمی کمک می کند. میزان دریافت کالری در روز برای‌ آقایان نباید از 1600 و برای خانم ها از 1300 بیشتر باشد. کاهش دریافت کالری باید بسیار تدریجی و کند باشد. استفاده از رژیم های غذایی افراطی، پر پروتئین و تک خوری نه تنها به کاهش چربی شکمی منجر نمی شود، بلکه چون باعث لاغری صورت، شل شدن عضلات شکم و افتادگی پوست می شود، سبب می شود تا شکم خود را بیشتر نشان دهد.

ورزش های هوازی ( ایروبیک) مثل پیاده روی ، شنا، دوچرخه سواری و آنهایی که در سالن های ورزشی انجام می شوند، در کاهش چربی شکمی موثرند. بهتر است فرد در هنگام ورزش ایروبیک بتواند تنفس عمیق داشته باشد تا اکسیژن بیشتری را به بدن برساند. این کار به بهتر سوختن چربی ها در بدن کمک می کند. برخی دراز و نشست را در کاهش چربی شکمی موثر می دانند که باید گفت انجام این کار به سفت شدن عضلات شکم کمک می کند و ربطی به کاهش چربی شکم ندارد. البته اگر این کار به درستی انجام شود و به مهره های کمر فشار نیاورد می تواند از افتادگی شکم که به سبب شل بودن عضلات شکم اتفاق می افتد، جلوگیری کند که خود می تواند باعث کاهش سایز شکم شود. کسانی که توانایی انجام ورزش های قدرتی را ندارند ، می توانند آن را با یک ورزش ایروبیک همراه سازند. انجام ورزش قدرتی سبب افزایش حجم عضلات و توده بدون چربی بدن می شود که خود می تواند سبب افزایش سوخت و ساز و کمک به سوختن چربی بدن شود.

چای سبز نیز از مواد غذایی است که نوشیدن آن در درازمدت ( 6-9 ماه) می تواند به کاهش چربی شکم منجر شود( به مقاله چای سبز و کاهش چربی شکمی در سایت مراجعه کنید)

آب کافی بنوشید. نوشیدن 8-6 لیوان آب در روز توصیه می شود. مصرف الکل، آبجو و نوشابه های گازدار سبب افزایش چاقی شکمی می شوند و باید حتماً حذف شوند.

در مواردی که مقداری از چربی شکمی را حتی نتوان با رژیم و ورزش حذف کرد و یا برای کمک به تسریع حذف بافت چربی در ناحیه شکم و یا سایر قسمت های بدن می توان از دستگاه های موضعی مناسب برای این کار کمک گرفت. امروزه دستگاه هایی مانند التراسوند و آندرمولوژی که دستگاه هایی بی خطر و بدون هر گونه عارضه هستند برای این کار به کار می روند و استفاده توأمان این دو دستگاه این روند را تسریع می بخشد.

نوشته رژیم غذایی برای کاهش چاقی شکم اولین بار در متخصص تغذیه دکتر انوشه. پدیدار شد.

یک رژیم غذایی مناسب شامل همه گروه‌های غذایی به میزان کافی است و در وعده‌های مختلف ارائه می‌شود. رژیم غذایی باید همانند غذای سفره باشد و به طور جداگانه آماده نشود فرد باید همانند افراد دیگر خانواده غذا بخورد و بتواند این رژیم را در خانه، محل کار، مسافرت و مهمانی به خوبی اجرا کند و در محیط‌ها و محل‌های گوناگون اخلالی در اجرای  آن به وجود نیاید.

نوشته بهترین روش کاهش وزن چیست اولین بار در متخصص تغذیه دکتر انوشه. پدیدار شد.

نخستین گام برای درمان چاقی، شناخت علت یا علل چاقی است. افراد چاق به هیچ وجه شبیه هم نیستند؛ زیرا از نظر فیزویولوژیکی، روان شناختی و نیز ساختار بدنی تفاوت‌های فراوانی بین دو فرد چاق حتی در یک خانواده وجود دارد. ساده ترین علتی که برای چاقی می‌یابیم. عامل وراثت، پرخوری و کم تحرکی است، اما باید گفت که علل بی شمار دیگری نیز وجود دارد که به شماری از آنها به طور مختصر اشاره می‌کنم.

میزان متابولیسم سلولی

سرعت متابولیسم (سوخت و ساز) در بیشتر چاق‌ها کمتر از افراد لاغر است. برخی افراد به راستی کم غذا می‌خورند و ورزش هم می‌کنند، اما همچنان چاق باقی می‌مانند و موفقیت کمی در کاهش وزن دارند. باید گفت که این افراد نقصی در سازوکار سوخت و ساز بدن خود دارند که ممکن است به علت تنظیم نبودن رژیم غذایی، ناهنجاری‌های غددی یا هورمونی باشد. بارها مشاهده کرده ام که بسیاری از چاق‌ها برای کاهش وزن خود بسیار کم غذا می‌خورند و گاهی به دو و حتی یک وعده غذا اکتفا می‌کنند، تنها با تنظیم رژیم غذایی حتی بیشتر از مقداری که خودشان قبلاًً می­خورده­ اند، توانسته اند از وزن بدن خود بکاهند. پس تنظیم رژیم غذایی و رعایت وعده­ ها می‌تواند سبب کاهش وزن شود. یکی از دلایلی که می‌توان برای این کار برشمرد، اثرانرژی زایی (ترموژنیک) یا اثر دینامیکی ویژه غذا (SDA) است. با هر وعده غذایی که می‌خوریم بدن مقداری کالری صرف هضم، جذب و سوزاندن می‌کند که اگر تعداد وعده‌های غذایی را بیشتر کنیم (به شرطی که میزان دریافتی روزانه بیشتر نشود) بدن می‌تواند کاری بیشتری بسوزاند تا آنکه آن مقدار غذا در یک دو وعده خورده شود.

کسانی که بارها اقدام به کاهش وزن کرده اند و مرتب از نظر وزنی بالا و پایین رفته اند، سرانجام کاهش وزنشان بسیار مشکل می‌شود، زیرا متابولیسم بدن آنها بسیار کاهش می­یابد. کاهش میزان متابولیسم سبب می‌شود که بدن با خوردن مقدار اندکی غذا چاق شود. از عوامل غددی که در میزان متابولیسم سلول نقش دارد، نحوه کارکرد غدد تیروئید است.

کم کاری تیروئید سبب چاقی و پرکاری باعث لاغری می‌شود. بنابراین، باید با انجام آزمایش‌های لازم نحوه عملکرد این غده کنترل و در صورت لزوم از داروهای مناسب استفاده شود.

همچنین نحوه تنظیم هورمونهای زنانه اثر مستقیمی در افزایش وزن خانمها  دارد. در خانم‌هایی که به سبب ناهنجاری هورمونی مقدار زیادی کیست تخمدان دارند(پلی کیستیک)، نوعی مقاومت به انسولین به وجود می‌آید که منجر به چاقی در این افراد می‌شود.

عوامل فرهنگی و اجتماعی

در جوامع بسیاری لاغری امری مذموم بوده است. در این جوامع به هنگام ازدواج، زنان چاق به زنان لاغر ترجیح داده می‌شوند. بنابراین، دختران جوان ترغیب یا مجبور می­شوند که غذای بیشتری بخورند تا مطلوب‌تر به نظر برسند. این امر می‌تواند به چاقی در سنین بالاتر منجر شود. حتماً شنیده اید که به بچه‌ها گفته می‌شود بشقاب غذای خود را تمام کنند، زیرا ماندن غذا در بشقاب نوعی اسراف و ناسپاسی به حساب می‌آید.

در حقیقت هنگامی که فرد اشتهایی برای خوردن ندارد، به اجبار می‌خواهد غذا بخورد. برخی به سبب پیروی از این آموزه‌ها با آنکه کاملاً سیر شده اند، تا بشقاب غذای خود را تمام نکنند، از غذا خوردن دست نمی‌کشند. زیرا نصفه غذا خوردن را نوعی گناه می­دانند. این افراد به سرعت به سمت چاقی گام برمی دارند.

بنابراین، به هنگام کشیدن غذا اندکی کمتر از میزان همیشگی بکشید و آرام غذا بخورید و هر زمان که بدن فرمان می‌دهد، از غذا خوردن دست بکشید. حتی روایتی از پیامبر گرامی اسلام وجود دارد که می‌فرمایند: پیش از آنکه آخرین لقمه غذا را فرو برید؛ از خوردن دست بکشید.

خوردن غذا بخش مهمی از مهمانی ها، شب نشینی ها، عروسی ها، مراسم عزا، همایش و سفرهاست.

کسانی که مدام در این مجالس شرکت می‌کنند یا زیاد به سفر می‌روند، نمی‌توانند کنترل چندانی بر رژیم غذایی خود داشته باشند و در اکثر اوقات به پرخوری روی می‌آورند که نتیجه آن چاقی است.

تغییرات پرشتاب دنیای امروز، تغییر در شیوه زندگی، کمبود وقت در بین خانواده‌ها و تبلیغات نادرست سبب ترویج انواع غذاهای آماده و حاضری، هله و هوله ­ها، فست­ فودها، مصرف بیش از حد چربی، طعم دهنده ها، افزودنی‌ها و کاهش مواد مفید مانند فیبرها در رژیم غذایی شده است. به ویژه رواج این موادغذایی در بین کودکان و نوجوانان، آینده خطرناکی را از نظر سلامتی برای آنان رقم خواهدزد. با آموزش مداوم و نشان دادن الگوهای غذایی سالم توسط متخصصان تغذیه، سازمان‌های ذیربط، رسانه‌های جمعی و مدارس می‌توان در پیشگیری از چاقی و سایر عوارض خطرناک مصرف این مواد نقش مؤثری داشت.

عوامل روحی و روانی

برخی در حالت‌های هیجانی و عاطفی به غذا خوردن روی می‌آورند. برخی تألمات روحی و افسردگی می‌توانند سبب شوند که فرد نسبت به وضعیت خود بی تفاوت شود و برایش فرقی نکند که پرخوری می‌تواند سبب چاقی او شود. همچنین خستگی نیز می­تواند سبب پرخوری شود. از عوامل دیگر در بروز چاقی می‌توان به آب و هوا نیز اشاره­ کرد.

در آب و هوای گرم

انرژی متابولیک پایه (BMR)  حدود 10 درصد کمتر از آب و هوای سرد است و در آب و هوای سرد باید انرژی بیشتری برای حفظ دمای بدن صرف شود.

جز موارد گفته شده؛ عوامل فراوان دیگری مانند اثر برخی داروها نیز وجود دارند که موجب چاقی می‌شوند. در شماره‌های آتی در باره راه‌های کاهش وزن و حفظ آن سخن خواهم گفت.

نوشته بررسی علل چاقی اولین بار در متخصص تغذیه دکتر انوشه. پدیدار شد.

چاقی زودهنگام:

این نوع چاقی با مقادیر غیرطبیعی سلول‌های چربی مشخص می‌شود که در دوران کودکی و هنگامی که هنوز سلول‌ها دربافت چربی در حال تقسیم بوده اند، تشکیل شده­ اند. چاقی زودهنگام در بیشتر موارد با زیاد شدن نسوج بدون چربی نیز همراه است، زیرا نوع تغذیه وعوامل ارثی وهورمونی که سبب  افزایش تکثیر سلول‌های چربی می‌شوند؛ قادرند رشد استخوان‌ها و ماهیچه‌ها را نیز زیادتر کنند.

چاقی دیر هنگام:

این نوع چاقی، درست عکس چاقی زودهنگام، با تولید و توسعه تعداد سلول‌های چربی مشخص می‌شود.

گاهی می‌توان بین چاقی دوران بلوغ و چاقی که از کودکان آغاز شده است، تفاوت قایل شد. از ویژگی‌های این چاقی ذخیره سازی دوره‌ای و زیاد چربی است که در تنه بدن بیشتر از بازوها و پاهاست.

کسانی که در سال‌های نخستین بلوغ چاق می‌شوند، معمولاً در کنترل وزن بدنشان، با یک روش طولانی مدت و قابل قبول موفق ترند.

نظرات گوناگونی در باره علل چاقی ذکر شده است و ساده ترین علت شاید این باشد که در بیشتر موارد چاقی حاصل همراهی دو عامل زیاد خوردن و بی تحرکی است. علل بی شمار دیگری نیز برای چاقی وجود دارند.برخی پزشکان، آنتروپولوژیست‌ها و روان شناسان معتقدند که تمایل به سوی چاقی یا لاغری به ساختار بدن بستگی دارد.

ساختار بدنی

دکتر شلدون (پزشک آنتروپولوژیست آمریکایی) و همکارانش حالت‌ها و ویژگی‌های فیزیکی بدن را بر اساس مشاهدات، به سه دسته اکتومورف، مزومورف و اندومورف تقسیم کرده اند.

اکتومورف

در این حالت فرد بلند و ظریف و قلمی است و بازوها و پاهای بلندی دارد. تنه کمی با بقیه بدن فرق می‌کند. این افراد را می‌توان درون گرانامید. چنین افرادی به تنهایی و با کمترین نظارت به خوبی کار می‌کنند. بیشتر مردم، اکتومورف‌ها را افرادی جاه طلب، با پشتکار، خوددار و نسبتاً هیجان زده می‌دانند چنین افرادی طول عمر بیشتر دارند. جدول­هایی که وزن‌های مناسب در سنین مختلف را تعیین می‌کنند، بیشتر بر اساس ویژگی­های افراد اکتومورف تهیه شده اند.

مزومورف

در گذشته چنین گمان می‌شد که این فیزیک بدنی مخصوص مردان است.

گرچه برخی زنان نیز ممکن است چنین اندامی داشته باشند، اما تعداد آنها در مقایسه با مردان کمتر است. این فیزیک با ویژگی‌هایی مانند ساختار بدنی با تناسب خوب بین بازوها، پاها و تنه مشخص می‌شود. معمولاً قفسه سینه از شکم پهن‌تر است. مزومورف­ها به ندرت خیلی برون گرا یا خیلی درون گرا هستند. اما در عوض پر انرژی اند و حضور خوبی در تیم‌های ورزشی مثل فوتبال دارند. عمر مزومورف‌ها به درازای عمر اکتومورف‌ها نیست. در جوامع آرام، کم هیجان و کم تنش برای مزومورف ها، در صورتی که برنامه منطمی برای فعالیت‌های سنگین داشته باشند، امکان عمر بیشتر وجود دارد.

مطالعه بر روی باربران بنادر نشان داده است، کسانی که بارهای سنگین‌تری حمل می­کنند، در مقایسه با آنهایی که بارهای سبک‌تری بر می‌دارند، 2/1 آنها مرگ‌های طبیعی و 3/1 آنها مرگ ناگهانی داشته اند.

اندومورف

اندومورف‌ها معمولاً شکمی بزرگ، تنه‌ای دراز و پاها و دست‌هایی کوتاه دارند و از نظر شخصیتی برون گرا هستند. بر عکس افراد درون گرا، برون گراها احساسات درونیشان را در حضور عواملی مانند غذای خوب، ارتباط با دیگران و محیط راحت بروز می‌دهند. دیگران معمولاً آنها را افرادی با سرشت نیک، با محبت، دوست داشتنی، پرحرف وتنبل می‌شناسند. گاهی برون گرایی تنها کارکردن را مشکل می‌کند. بسیاری از اندومورف‌ها چاق به نظر می‌رسند.

تفاوت‌های موجود در مصرف انرژی مواد غذایی

این مسأله به اثبات رسیده است که تولید انرژی توسط بدن پس از مصرف هر وعده غذا تشدید می‌شود، معمولاً بیشتر این انرژی به صورت گرما از بدن خارج می‌شود، به همین سبب، اثر حاصل از خوردن غذا، اثر انرژی زایی (ترموژنیک) یا اثر دینامیکی ویژه غذا (SDA) نامیده می‌شود.

میزان انرژی گرمایی تولید شده اضافی پس از صرف غذا، در افراد مختلف به صورت چشمگیری متفاوت است و به شرایط زیر بستگی دارد:

درجه لاغری یا چاقی

بیشتر بیماران چاق سرعت متابولیک (سوخت و ساز) کمتری در مقایسه با بیماران لاغر دارند و در آزمون‌های غذایی، افزایشی در میزان تولید گرما از خود نشان نمی‌دهند. بنابراین، تفاوت عمده‌ای در کارایی افراد در استفاده از انرژی غذا وجود دارد. احتمالاً افراد چاق این توانایی را دارند که وزن بدنشان را به هنگام کاهش میزان کالری حفظ کنند.

میزان فعالیت‌های بدنی

کسانی که پیش و بعد از صرف یک صبحانه پرکالری ورزش می‌کنند، دوبرابر کسانی که ورزش نمی‌کنند، پس از صرف غذا گرما از دست می‌دهند. بنابراین ورزش کردن پیش و بعد از غذا  ممکن است منجر به مصرف مقدار بیشتری کالری در مقایسه با زمان‌های دیگر شود.

تطابق با متابولیسم پایه:

کسانی که برای کم کردن وزنشان به مدت طولانی رژیم‌های غذایی گوناگون داشته اند، کم کردن وزن را بسیار مشکل یافته اند. این افراد حتی با یک رژیم کم کالری (مثلاً 1350 کیلوکالری نیز قادر به کاهش وزن نیستند، زیرا متابولیسم پایه و مصرف کل انرژی آنها از حد طبیعی کمتر است. کمتر بودن متابولیسم پایه پایین‌تر از میزان طبیعی، نشانه نوعی تطابق بدن با کاهش دراز مدت کالری رژیم غذایی است.

متابولیسم سلولی

چاقی همیشه به سبب شکم پرستی و تنبلی نیست. بسیاری از افراد چاق بیتشر از افراد لاغر غذا نمی‌خورند. در مورد تنبلی نیز باید گفت که فعالیت بالایی تنها 40 درصد انرژی دریافتی بزرگسالان را به خود اختصاص می‌دهد. پس چرا برخی با وجود استفاده از رژیم­هایی که به  دیگران اجازه لاغر شدن می‌دهد،

اضافه وزن پیدا می‌کنند، درصورتی که حتی از نظر میزان فعالیت بدنی نیز با آنها مشابهند؟ آیا به این سبب نیست که در افراد چاق موتور متابولیکی همواره در سطح پایین‌تری از مصرف انرژی قرار دارد؟ این امر در افراد لاغر این گونه نیست. کسانی که استعداد چاقی دارند نقصی در سازوکار ویژه سلولی آنها وجود دارد، در حالی که در دیگران این ساز و کار به صورت خودکار برای سوزاندن کالری اضافه فعال می‌شود.

به هنگام پرخوری بیشتر مردم به تناسب مقدار غذای اضافه‌ای که می‌خورند، افزایش وزن پیدا نمی‌کنند. آنها انرژی اضافی را با تولید گرما کنترل می‌کنند. اثر انرژی­زایی تحریک شده توسط رژیم غذایی در کاهش چاقی افراد چاق موثر است. ممکن است کاهش اثر انرژی زایی به سبب نقص متابولیکی در چربی قهوه‌ای باشد. (چربی قهوه‌ای یک نوع بافت چربی است که با تولید گرما در افراد جوان همراه است) در افراد جوان این بافت در قفسه سینه و قسمت بالایی پشت و در افراد مسن در نزدیک کلیه‌ها دیده می‌شود. از این رو به آن چربی قهوه‌ای می‌گویند که در آن مقدار بیشتری مولکول‌های سیتوکروم حاوی آهن، در مقایسه با چربی سفید، وجود دارد. سیتوکروم‌ها اجزای غشای میتوکندری هستند. به نظر می‌رسد که در بسیاری از افراد چاق، کاهش ظرفیتی در مورد اثر گرمازایی حاصل از چربی رژیم غذایی به وجود می‌آید، که با چربی قهوه‌ای ارتباط دارد. البته همه چاق‌ها از مشکل متابولیکی رنج نمی‌برند، بلکه بسیاری از آنها به سبب پرخوری چاق می‌شوند. به سبب احتمال وجود مشکل متابولیکی متخصصان تغذیه نباید به سرعت بیمار خود را به نداشتن اراده کافی متهم کنند.

ناهنجاری‌های هورمونی در چاقی

مشخص شده است که مواردی مانند ترشح غدد درون ریز می‌تواند تحت تأثیر عواملی مانند آب و هوا، رژیم غذایی، عواطف و مقدار چربی بدن قرار گیرد. مثلاً چاق شدن اغلب نتیجه افزایش ترشح انسولین از غده پانکراس، هورمون‌های استروئیدی از کورتکس آدرنال و یا کاهش مقدار ترشح هورمون رشد هیپوفیز است. البته این امر بدین معنا نیست که وجود این ناهنجاری‌ها به سبب چاقی است، اما دیده شده است که با برگشتن بدن به وزن طبیعی این ناهنجاری‌ها نیز ناپدید شده اند. با این حال، زمانی که ترشح هورمون‌ها غیرطبیعی است، کم کردن وزن سخت‌تر می‌شود.

عوامل بیرونی که سبب چاقی می‌شوند.

1- قرص‌های ضد بارداری: ممکن است این داروها سبب تحریک و برهم زدن تعادل میزان انسولین خون شوند که این امر سبب آغاز و پیشرفت چاقی می‌شود.

2- آب و هوا: مردم نواحی گرمسیر حدود 10 درصد انرژی متابولیکی پایه (B.M.R) کمتری در مقایسه با کسانی که در نواحی سردسیر زندگی می‌کنند دارند، زیرا در آب و هوای سرد، فرد انرژی بیشتری برای حفظ دمای بدن خود صرف می‌کند. بنابراین، رژیم غذایی باید با توجه به این مسأله تنظیم شود.

3- عوامل فرهنگی: در برخی مناطق از دیر باز تاکنون، چاقی امری مطلوب بوده است. مثلاً در برخی نقاط آفریقا زنان برای ازدواج خود را چاق می‌کنند و جایگاه یک مرد در جامعه براساس وزن کل زنان تعیین می‌شود.

4- شرایطی مانند بو و ظاهر غذا، شب نشینی‌ها و مهمانی ها، تماشای فیلم و تلویزیون. بنابراین، احتمال دارد مردم در این شرایط بیشتر بخورند و چاق شوند.

5- هیجان‌های عاطفی: ممکن است که در برخی افراد، چاقی و پرخوری به سبب ضربات و هیجان‌های عاطفی سخت و مزمن باشد.

6- کربوهیدرات اضافه در رژیم غذایی: مصرف بیش از اندازه کربوهیدرات‌های زود هضم و خالص مانند شکر و آرد سفید می‌تواند یکی از عوامل اصلی چاقی باشد.

7- چربی اضافه در رژیم غذایی: حجم کم و کالری زایی فراوان چربی می‌تواند باعث شود که فرد پیش از احساس سیری مقدار فراوانی چربی مصرف کند.

8- پروتئین اضافه در رژیم غذایی: مصرف پروتئین زیاد در کودکان در حال رشد سبب تحریک و ترشح بیش از اندازه هورمون رشد می‌شود که یکی از علل ایجاد چاقی در آنها است.

9- خستگی: ممکن است خوردن به هنگام خستگی زیاد به یک عادت تغذیه‌ای منجر شود که فرد حتی در هنگامی که خستگی‌اش به علت کمبود غذا یا کاهش قند خون نیست، به خوردن روی آورد.

10- ورزش نکردن: نداشتن فعالیت بدنی معمولاً با کاهش مصرف انرژی و افزایش وزن همراه است.

11- کمبود فیبر غذایی: به نظر می‌رسد که وجود حداقل حجم برای رژیم غذایی ضروری است، زیرا در صورت انبساط روده کوچک احساس سیری در فرد ایجاد می‌شود.

12- الگوی غذایی: خوردن 2 یا 3 وعده غذای زیاد، در روز بیشتر از خوردن 5 یا 6 وعده غذای سبک سبب چاقی می‌شود، حتی زمانی که انرژی مصرفی کلی یکسان باشد.

13- کمبودهای تغذیه ای: ممکن است ناهنجاری‌های عصبی و متابولیکی به سبب کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد، پس طبیعی است که کمبود این مواد منجر به تغییراتی در زمینه کنترل اشتها شود.

14- پرخوری در نوزادان و کودکان: بسیاری از نوزادانی که شیر خشک مصرف می‌کنند، به زور تغذیه می‌شوند، به ویژه هنگامی که مادران سوراخ پستانک سر شیشه را گشاد می‌کنند.

15- طعم دهی به غذا: استفاده بیش از حد برخی افزودنی‌ها و طعم دهنده‌ها مانند کچاب، سیر، پیاز، فلفل، خردل، شکر، سبب لذیذ شدن غذا می‌شود؛ در نتیجه باعث افزایش ترشح شیره گوارشی و پرخوری می‌گردد.

16- حاملگی: بسیاری از زنان پس از هر بار بارداری افزایش وزن پیدا می‌کنند.

17- عوامل پیش و پس از تولد: اگر به عامل ژنتیک توجه نکنیم، گرایش یک فرد به چاقی از اواخر دوره جنینی تا پایان سال اول تولدش شکل می‌گیرد.

18- سریع غذا خوردن: به نظر می‌آید که سریع غذا خوردن سبب چاقی می‌شود. شاید  به این سبب که موجب تأخیر در عملکرد سازوکار تشخیص سیری می‌شود و فرد بیش از نیازش غذا می‌خورد.

19- عادت‌های اجتماعی: خوردن، بخش مهمی از مراسم عروسی، عزا، همایش‌ها و … است ممکن است غذا خوردن در چنین مراسمی که به نظر می‌آید چندان چیز مهمی نباشد، کنترل دوباره برنامه غذایی را برای برخی مشکل کند.

20- نوع غذا: پرخوری، بیشتر موقعی عارض می‌شود که شکل غذا خوب، کالری غذا زیاد و فیبر کمی داشته باشند و نیاز چندانی به جویدن نداشته باشد. در پایان باید گفت که امروزه چاقی معضلی اجتماعی است و عواملی مانند محیط و وراثت در پیدایش آن موثرند. به نظر می‌رسد که محیط نقش فعال‌تری دارد، زیرا با تغییرات روزافزون جوامع، ساختار طبیعی بدن انسان قادر به تطبیق با محیط جدید نیست. بنابراین، با افزایش فعالیت‌های بدنی و کاهش میزان کالری مصرفی می‌توان تا حدود زیادی این مشکل را برطرف کرد.

نوشته چرا چاقید؟ اولین بار در متخصص تغذیه دکتر انوشه. پدیدار شد.