دنیای پرشتاب و پرتحرک امروز با بیماریهایی مواجه است که روند رو به رشد آن سبب نگرانی‌های فراوانی شده است. از شمار این بیماری‌ها می‌توان به آلزایمر اشاره کرد. این بیماری پس از آن که در سال 1906 یک پزشک آلمانی به نام آلوئیس آلزایمر وضعیت یکی از بیمارانش را که به این عارضه مبتلا بود شرح داد، حافظه و قوه تعقل، ناتوانی در انجام محاسبات ساده، نشناختن زمان و مکان، اختلال در جهت یابی، گیجی و حتی مشکلات گفتاری از علایم این بیماری هستند. بیماری با کاهش توانایی ذهنی آغاز میشود. در آغاز، حوادث روزانه و نام اشیا به خاطر آورده نمی‌شوند، وسایل شخصی گم می‌شوند، قرارهای ملاقات فراموش و حرف دیگران تکرار میشود، در حالی که حافظه باقی مانده است.
احتمال ابتلا به آلزایمر در سنین 40- 60 سالگی زیاد است و زنان بیشتر در معرض خطر هستند. ژن‌های گوناگونی در ایجاد آلزایمر نقش دارند، اما یکی از آن‌ها ژنی است به نام آپولیپو پروتئین (4 (4(APO-E که رابطه مستقیمی با رژیم غذایی دارد. 4 APO-E پروتئینی است که بر روی کروموزوم 19 قرار دارد، و با بتاآمیلوئید که در جا به جایی کلسترول دخالت دارد، پیوند دارد.
مدارک فراوانی وجود دارند که نشان می‌دهند میزان شیوع و ابتلای آلزایمر تحت تأثیر رژیم غذایی است. رژیم غذایی پرچرب و پرکالری بیشترین نقش را در ایجاد بیماری آلزایمر دارند. کسانی که حامل ژن 4 APO-E هستند چهاربرابر افراد عادی در معرض خطر هستند و اگر 40 درصد کالری رژیم غذایی آن‌ها از چربی‌ها تأمین شود، خطر بیماری در آن‌ها به شدت افزایش می‌یابد.
وقتی چربی‌ها در بدن می‌شکنند، موادی به نام رادیکال‌های آزاد تولید می‌کنند که می‌تواند سبب آسیب بافت‌ها شود و ممکن است خطر آلزایمر را افزایش دهد، عوامل خطرزای دیگر شامل الکل، نمک و کربوهیدرات تصفیه شده (آرد سفید، شکر و … ) هستند. همچنین پیشنهاد میشود افزون بر موارد خطر نام برده شده، از غذاهای آماده، سموم محیطی و به ویژه برخی فلزات مانند آلومینیوم و جیوه اجتناب شود.
مصرف ماهی خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می‌دهد. مواد ضد التهابی موجود در روغن ماهی آغاز آلزایمر را به تأخیر می‌اندازد. عوامل ضد التهابی دیگر مانند آنتی اکسیدان‌ها نیز با آلزایمر حافظه مؤثرند و از شمار آن‌ها می‌توان به اسیدفولیک، ویتامین C، ویتامین E، بتاکاروتن (پیش ویتامین A) و سلنیوم اشاره کرد که به فراوانی در میوه ها و سبزی‌ها یافت می‌شوند.
- ··
برخی فکر می‌کنند که باید هر نوع چربی را از رژیم غذایی حذف کرد، در حالی که چربی‌های گیاهی برای بدن مفیدند و باید به مقدار کم مصرف شوند.
احتمال دارد که آلزایمر به سبب بروز بیماری قلبی و عروقی بدتر شود و با روند آن شتاب بیشتری یابد و این امر نیز ارتباطی را بین چربی رژیم غذایی و آلزایمر نشان می‌دهد. بنابراین، پیشنهاد میشود که افزون بر مصرف رژیم غذایی کم چرب، چربی مصرفی نیز از چربی‌های غیراشباع موجود در روغن‌های گیاهیی مانند کانولا، ذرت، آفتابگردان و زیتون تأمین شود و از چربی‌های اشباع شده مانند کره، گوشت قرمز پرچرب، شیر کامل و پنیر پر چرب پرهیز شود.
برخی فکر می‌کنند که باید هر نوع چربی را از رژیم غذایی حذف کرد، در حالی که چربی‌های گیاهی برای بدن مفیدند و باید به مقدار کم مصرف شوند. شایان ذکر است که برخی مواد آنتی اکسیدانی مانند ویتامین E, A محلول در چربی هستند و برای کارکرد مناسب خود به چربی نیاز دارند.
در برخی از بیماران مبتلا به آلزایمر میزان هموسیستئین در خون بیشتر از حد طبیعی و میزان اسید فولیک (فولات) کمتر از میزان طبیعی است. میزان زیاد هموسیستئن رابطه مستقیمی با خطر بیماری قلبی دارد. دریافت مناسب اسید فولیک ممکن است از تحلیل قشر مخ جلوگیری کند و خطر آلزایمر را کاهش دهد.
باید مراقب کاهش وزن مبتلایان به آلزایمر بود، زیرا فراموشی بر خوردن غذا اثر می‌گذارد و معمولاً ترتیب غذا و وعده‌های آن دستخوش ناهماهنگی میشود.
از عوامل بسیار مؤثر در مبارزه با آلزایمر شیوه زندگی است. در گذشته گمان می‌رفت که نوع شغل و میزان تحصیلات در پیدایی آن مؤثرند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهند که این دو مورد دخالت چندانی ندارند و شیوه زندگی اهمیت بسزایی دارد. کسانی که در میان سالی فعالیت‌های بدنی و فکری انجام می‌دهند، احتمال مبتلا شدن به آلزایمر در آن‌ها کمتر است. از شمار این فعالیت‌ها می‌توان به فعالیت‌های ورزشی، بازی ها، باغبانی، نواختن یک وسیله موسیقی، نقاشی، مطالعه و شطرنج اشاره کرد.