چنان که در نوشتههای پیشین گفتیم، چاقی عامل بسیاری از بیماری هاست و از بیماریهایی که ارتباط تنگاتنگی با چاقی ونوعی رژیم غذایی دارد، باید به بیماریهای قلب و عروق اشاره کرد.
بیماریهای قلب وعروق یکی از علل اصلی مرگ و میر در دنیا هستند و سالانه میلیونها نفر را به کام مرگ میفرستند.
عوامل گوناگونی چون: جنس، چاقی، رژیم غذایی، بی تحرکی، افزایش چربیهای خون مانند کلسترول وتری گلیسرید، دیابت، فشارخون، سیگار، سابقه فامیلی، استرسها و هیجانات روحی و روانی، در بیماری کرونر قلبی مؤثرند.
نگاهی به عوامل خطر ذکرشده نشان میدهد که جز در چند مورد، بقیه عوامل ارتباط مستقیمی با رژیم غذایی ونوع تغذیه فرد دارند و با اصلاح رژیم غذایی، کاهش وزن و تغییر شیوه زندگی میتوان خطر ابتلا به این بیماری را تا اندازه زیادی کاهش داد.
در باره چربی رژیم غذایی باید گفت که میزان چربیهای رژیم غذایی باید 25-30 درصد کل کالری رژیم غذایی را تشکیل دهند و مصرف چربیهای اشباع باید محدود شود. چربی اشباع به چربیای گفته میشود که در حرارت اتاق جامد است، مانند اکثر چربیهای حیوانی و چربیهای گیاهی مانند روغن نارگیل و کره کاکائو.
چربیهای امگا3 که بیشتر در ماهی یافت میشوند، نقش بسزایی در کاهش چربیهای خون دارند وخطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی را تا اندازه زیادی کاهش میدهند.
کربوهیدراتهای ساده (قند، شکر، شربت، آب نبات و … ) سبب افزایش غلظتتری گلیسیرید پلاسما و کلسترول میشوند، درحالی که کربوهیدراتهای پیچیده (نان، غلات و مواد نشاسته ای) چنین اثری را ندارند. بنابراین، توصیه میشود که به جای کربوهیدراتهای ساده از کربوهیدراتهای پیچیده مصرف شود. مصرف فیبرهای غذایی سبب کاهش چربیهای خون میشود. از منابع خوب آنها میتوان به حبوب، انواع نانهای سبوس دار و میوهها اشاره کرد.
چنانچه اشاره شد، یکی از علل بیماریهای قلبی و عروقی عادتهای ناپسند غذایی است. برخی افراد یک وعده غذایی را حذف ودر وعده دیگر بیش از اندازه غذا یا هلههوله میخورند و در همین یک وعده بیش از نیمی از کالری روزانه به بدن خود میرسانند. این امر میتواند سبب افزایش چربیهای خون شود. مصرف غذای فراوان در یک وعده سبب افزایش بار سوخت و سازی کربوهیدراتها میشود که میتواند سایر مسیر سوخت و سازی را که معمولاً در جهت تولید کلسترول عمل میکنند، فعال سازد. چاقیهای موضعی که به صورت چاقی تنهای (گلابی شکل) در قسمت کمر و شکم هستند، بیشتر از چاقیهای سیبی شکل که در قسمت ران و باسن هستند، خطر بیماریهای قلبی و عروقی را افزایش میدهند. کاهش وزن به کاهش بار قلب کمک میکند و سبب ایجاد تعادل بین ا ندازه بدن وتوانایی عضله قلب میشود. افزودن به تعداد وعدههای غذا و کم کردن حجم آن میتواند بسیار مؤثر باشد. پرخوری و انباشتن معده میتواند سبب فشار بر روی قلب شود. بنابراین، مصرف برخی غذاهای نفاخ مانند کلم، پیاز، شلغم، حبوب، هندوانه و خربزه که میتوانند سبب افزایش حجم معده شوند، در کسانی که دچار مشکل قلبی هستند توصیه نمیشود.
در برخی موارد شاهدیم که برخی افراد برای لاغرشدن دست به هر کاری میزنند و در این راه تا مرز نخوردن کامل پیش میروند. یکی از خطرات این روش آسیب به عضله قلبی است عضله قلب نیز به تغذیه کافی ومناسب نیاز دارد.
افرادی که بدین ترتیب رژیم میگیرند و نیز کسانی که دچار سوء تغذیه هستند، پس از مدتی دچار تنگی نفس، تپش قلب، ضعف در ناحیه عضلات سینه و صداهای غیرطبیعی قلب میشوند. بنابراین، توصیه میشود کسانی که میخواهند لاغر شوند از رژیم غذایی متعادل و متنوع استفاده کنند و از اجرای رژیمهای غذایی غیرعملی و من درآوردی که میخواهند فرد را به سرعت لاغر کنند و معمولاً توسط افراد سودجوپیشنهاد میشود، خودداری کنند.
معمولاً مصرف نمک در کسانی که دچار ناراحتیهای قلبی وعروقی هستند، محدود میشود. مصرف غذاهایی مانند گوشتهای کنسرو شده، رب، غذاهای یخ زده، ماهی شور، خیارشور، بکینگ پودر و جوش شیرین ممنوع است. باید دانست که علت محدودیت مصرف نمک و عذاهای حاوی آن به سبب وجود عنصر سدیم است که یکی از اجزای تشکیل دهنده نمک است. بنابراین، باید در مصرف سبزیهایی که حاوی سدیم فراوان هستند مانند کرفس، هویج، اسفناج، شلغم سفید، چغندر، برگ سبز چغندر و ساقههای کنگر جانب اعتدال را نگه داشت. بیمارانی که از داروهای مدر استفاده میکنند، به سبب دفع پتاسیم توسط این داروها به میوه بیشتری نیاز دارند.
معمولاً در بیماران قلبی مصرف گوشتهای قرمز محدود میشود. بنابراین، میتوان پروتئینهای گیاهی مانند پروتئین سویا و حبوبات را جایگزین آنها کرد. استفاده از غذاهای گیاهی نقش مؤثری در کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی دارند.