تبلیغات فراوانی در مورد انواع رژیم های لاغری وجود دارد که وعده کاهش وزن سریع می دهند.آیا این رژیم ها مناسب اند و عوارضی ندارند؟بهترین میزان کاهش وزن چیست و مناسب ترین رژیم چه نوع رژیمی است؟
پاسخ: امروزه برخی دست به ابتکارات جالبی برای جلب نظر می زنند و انواع رژیم های غذایی را با وعده های آن چنانی به مردم ارایه می دهند. این رژیم ها مبنای علمی ندارند و عوارض پیروی از رژیم هایی که سبب کاهش ناگهانی و بیش از اندازه وزن می شوند، بسیار خطرناک است. ریزش مو، اختلالات روحی و روانی، افزایش کلسترول و چربی خون، کاهش فشار خون و قند خون و از بین رفتن بافت عضلانی یا ماهیچه ای از عوارض پیروی از چنین رژیم هایی است. از بین رفتن بافت عضلانی می تواند سبب از دست رفتن بافت نگهدارنده پوست و چروکیده شدن آن و پیری زودرس شود. همچنین این رژیم سبب کاهش آب بدن می شود و عوارض کشنده ای به همراه دارد. اغلب این رژیم ها کم کربوهیدرات، پر پروتئین و یا بسیار کم کالری هستند. رژیم های کم کربو هیدرات با ایجاد مواد کتونی در بدن سبب ایجاد دیورز (افزایش دفع ادرار) و سر درد می شود. در چند روز اول وزن به خوبی از دست می رودکه در حقیقت همان آب و املاح بدن هستند که از دست می روند. سپس بافت عضلانی کاهش می یابد که خود سبب کاهش سوخت و ساز (متابولیسم) بدن می شود. اما در حقیقت ان چه سبب کاهش وزن شده است خروج اب و املاح از بدن و از بین رفتن بافت عضلانی است و مشکل اصلی که همان چربی هاست، همچنان بر جای می ماند. حتی برخی با تجویز داروهای دیورتیک (ادرار آور) و داروهای ضد اشتها و حتی هورمون ها می خواهند فرد را به وزن دلخواهش برسانند.
معمولا افراد چاق بیشتر این رژیم ها را آزموده اند و باز ناموفق بودند و حتی به سبب کاهش سوخت و ساز بدن، پس از قطع رژیم چند کیلویی هم به وزن قبلی شان افزوده شده است. این امر می تواند سبب آسیب های شدید روحی و روانی شود. از دیگر عوارض این رژیم ها می توان به لرزش دستف شکستن ناخن، سر درد، کاهش دید، پوکی استخوان، افزایش اسید اوریک خون اشاره کرد.
بهترین راه کاهش وزن، مصرف مواد غذایی به مقدار کمتری از نیاز بدن به کالری استفاده از همه گروههای غذایی در وعده های منظم، افزایش فعالیت بدنی برای سوزاندن چربی های اضافه و نیز تغییر عادت ها و رفتارهای نادرست غذایی و شیوه نامناسب زندگی است. حداکثر میزان توصیه شده برای کاستن از وزن در هر ماه حداکثر 4 کیلو و به طور میانگین 5/1 تا 3 کیلوگرم است.
آیا برای رهایی از چاقی شکمی رژیم غذایی خاصی وجود دارد؟
باید گفت چنین مساله ای صحت ندارد و نمی توان به غذای خورده شده گفت که جای مشخصی را لاغر کند . اما در یک رژیم غذایی متعادل که کاهش وزن به آرامی انجام می گیرد , فرصت بیشتری برای سوختن چربی فراهم است و چربی در ناحیه ی شکم بیشتر از بین می رود . هر چند که رژیم غذایی خاصی در این مورد وجود ندارد , اما برخی توصیه ها برای کمک به رهایی از این معضل مفید است. سبزی و میوه بیشتری مصرف کنید. روغن زیتون را در رژیم غذایی خود بگنجانید , اما در مصرف آن افراط نکنید چون به هر حال روغن است و میزان کالری زایی آن مانند سایر روغن هاست. در حد متعادل از آجیل (گردو , بادام , فندق) استفاده کنید . مصرف ماهی را فراموش نکنید . آب زیاد بنوشید و مصرف نمک را حتی الامکان کم کنید . از مصرف شکر , نوشابه های گازدار و شربت ها خودداری کنید . چای سبز حاوی ماده ای به نام کانشین است که در کاهش چربی های شکمی مفید است . انجام روزی یک ساعت ورزش هوازی مانند پیاده روی تند را در برنامه روزانه خود را بگنجانید . دراز و نشست به سفت شدن عضلات شکم کمک می کند اما اثری بر روی چربی شکمی ندارد . اما در کسانی که به علت شل بودن عضلات شکم , افتادگی شکم دارند و این امر چاقی شکمی را بیشتر نمایان می کند , انجام دراز و نشست می تواند به سفت شدن عضله شکم و پیشگیری از افتادگی آن کمک کند .
آیا رژیم های شما بدون ورزش است؟
رژیم کاهش وزن بدون ورزش به شوخی شبیه است . چاقی زمانی اتفاق می افتد که دریافت کالری بیشتر از مصرف آن باشد , وقتی در یک رژیم کاهش وزن کالری دریافتی را کم می کنیم برای افزایش انرژی مصرفی حتما باید ورزش کنیم تنها چیزی که مصرف انرژی را افزایش می دهد همان ورزش است . انجام ورزش های هوازی مثل پیاده روی تند , رقص تند و شنا بسیار مفید است . لازم نیست برای ورزش کردن حتما به باشگاه یا سالن های ورزشی بروید . اگر امکان رفتن به پارک یا باشگاه یا سالن ورزشی را ندارید میتوانید حتی در خانه این کارها را انجام دهید و یا اگر دستگاه تردمیل دارید با رعایت احتیاط این کار را در خانه انجام دهید.
من نمی توانم که به من تکلیف کنند که مثلا در روز شنبه چه بخورم, درز یکشنبه چه بخورم و الی آخر…. آیا رژیم های شما طوری هست که مشکل مرا برطرف کند؟ در ضمن نمی خواهم کسی بفهمد که دارم رژیم می گیرم.
دقیقا , رژیم ما اصلا اینگونه نیست و غذای خاصی برای شما تعیین نمی کند . در اصل بر اساس وضعیت بدنی , وزنی , سلایق و بر اساس سبد غذایی خانواده منویی به شما ارائه می شود و شما فقط باید اندازه غذا را بدانید و هر غذایی که سر سفره بیاید شما می توانید انتخاب کنید. بدین ترتیب نیاز به غذای جداگانه ندارید و هرجا که باشید در محل کار در خانه در مهمانی و مسافرت می توانید این رژیم را اجرا کنید و کسی نخواهد فهمیدکه شما دارید رژیم می گیرید چون مانند بقیه غذا می خورید.
آیا با رژیم های شما پوست صورتم خراب و زیادی لاغر نمی شود؟
خراب شدن پوست، گود رفتن اطراف چشم ها و لاغر شدن بیش از حد صورت نتیجه پیروی از رژیم هایی است که وزن را به سرعت کاهش می دهند، زیرا بافت عضلانی صورت تحلیل می رود و اب آن از دست می رود. پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و مناسب هیچ یک از این عوارض را ندارد. البته شایان گفتن است اگر فردی لاغر شود، صورتاو نیز اندکی کشیده تر می شود اما این مسئله با لاغری بیش از اندازه صورت فرق دارد.
با آن که دکم غذا می خورم حس میکنم لاغر نمی شوم؟
رژیم به معنای نخوردن و حذف وعده های غذایی نیست، بسیاری از افراد چاق یک یا دو وعده غذایی را حذف می کنند اما باز هم چاق باقی می مانند. نخوردن غذا بدن را به واکنش دفاعی وا می دارد و سلول های انسانی را سر در گم می کند و تا آن ها فکر کنند دچار قحطی شده اند. بنابر این وقتی شخصی در یک وعده غذا می خورد بدن تمام غذای خورده شده را جذب می کند و به ذخیره چربی تبدیل می کند تا برای روز مبادا استفاده کند. نخوردن غذا سوخت و ساز بدن را به شدت کاهش می دهد. مثلا وقتی صبحانه نمی خوریم ممکن است تا ظهر و حتی عصر احساس گرسنگی نکنید، ولی با خوردن صبحانه تازه بیشتر هم گرسنه می شوید. این امر نشان می دهد که سوخت و ساز بدن به صورت طبیعی انجام می شود. با اصلاح رژیم غذایی و شیوه مناسب زندگی و ورزش کردن حتما به وزن دلخواه می رسید.
آیا برای مبتلایان به افسردگی نیز رژیم غذایی خاصی وجود دارد؟
رژیم مبتلایان به افسردگی مانند افراد عادی است. تنها توصیه غذایی به بیمارانی کهع از داروهای ضد افسردگی استفاده می کنند این است که از مصرف غذاهای حاوی تیراسین مانند پنیر، شکلات، مخمر، باغلا، عدس، خاویار، ماهی دودی، برخی از اواع سوسیس ها مانند سالامی، جگر و سس سویا اجتناب ورزند.
آیا برنامه کاهش وزن شما تضمینی است؟ و ایا پس از رژیم گرفتن به وزن قبلی بر نمیگردم؟
شما چطور فکر می کنید؟ آیا واقعا در رژیم گرفتن کلمه تضمینی درست است؟ واقعیت این است که هیچ تضمینی وجود ندارد، تضمین فقط خود شما هستید. اگر کسی که رژیم می گیرد نخواهد دنبال تغییرات پایدار باشد و سبک زندگی و خوردن و عادت های خود را تغییر ندهد، هیچ کس نمی تواند به او کمکی کند. کلمه تضمینی برای رژیم بسیار شیادانه است. رژیم گرفتن فقط اجرای یک برنمه غذایی نیست و رژیم گیرنده باید علاوه بر اجرای یک برنامه غذایی نظم خاصی را در زندگی پیاده کنید، با برنامه غذا بخورد، ناخنک زدن را کنار بگذارد، برنامه غذایی مشخص داشته باشد و دهها موارد دیگر، به این ترتیب مطمئن باشید ضمن اینکه در کاهش وزن موفق می شوید پس از رژیم گرفتن نیز به وزن قبلی خود بر نمی گردید.
اهل ناخنک زدن هستم و به ویژه عصرها و شب ها زیاد غذا می خورم، برای رفع این مشکل چکار کنم؟
بهتر است هیچ یک از وعده های غذایی خود را حذف نکنید. سه وعده منظم غذا بخورید و از میان وعده های مناسب استفاده کنید. مصرف سبزیجات که کم کالری هستند و تا اندکی میوه را افزایش دهید. اگر نمی توانید در مقابل غذاها مقاومت کنید، از آن ها دوری کنید و آن ها را در محل کار و یا در خانه نگه ندارید. بهترین کار این است که در معرض غذاهای پر کالری قرار نگیرید. یخچال خود را از بستنی، شکلات، شیرینی و موادی از این قبیل پر نکنید. اگر به مواد شیرین میل دارید مصرف خرما و یا بیسکویت های سبوس دار انتخاب های بهتری است. در مصرف سبزیجات امساک نکنید. در ساعت هایی که پر خوری می کنید برای خود مشغولیتی ایجاد کنید مثلا کتاب بخوانید یا به سرگرمی مورد علاقه خود بپردازید.
آیا برای کاهش حمله ها و درمان میگرن رژیم غذایی خاصی وجود دارد؟
عوامل گوناگونی در ایجاد میگرن دخالت دارد مانند حساسیت غذایی، نیتریت ها، آسپرین، الکل، تیراسین، هیستامین ها، مونو سدیم، پلوتامات، کافئین و غیره به همین سبب باید رژیم غذایی را به روش آزمون و خطا و بر اساس ویژگی های فرد تعیین کرد. خوراکی هایی مانند شکلات، فهوه، کاکائو، آجیل، پنیر، آبجو، سوسیس و کالباس، ماهی تن، نوشیدنی های کولا، خوراک کلم، مخمرها، غذاهای چرب و سرخ شده، بستنی و نوشیدنی های سرد در ایجاد حملات میگرنی دخالت دارند. برای کاهش دردهای میگرنی شخص باید یاد بگیرد که کدام یک از غذاهای نام برده با او ناسازگار است و مصرف آن ها را کاهش دهند. عواملی مانند استرس، هیجان، کار سخت، مشکلات زندگی، نور زیاد، سر و صدا، خستگی و غیره در تشدید حملات میگرنی موثرند.
خانوم هایی که شیر می دهند در چه زمانی می توانند رژیم غذایی برای لاغر شدن را شروع کنند؟
بهترین زمان پس از پایان شیردهی است؛ اما برخی خانومها می خواهند که زودتر این کار را شروع کنند. در این صورت باید صبر کنند حداقل 6 تا 8 ماه از شیردهی آن ها بگذرد و سپس با پیروی از یک رژیم مناسب که خیلی از نظر کالری محدود نشده باشد و به شیردهی لطمه نزند این کار را شروع کنند.
اگر در حین کاهش وزن دچار ایست وزنی شدم چیکار کنم؟
این مسئله تقریبا برای تمام کسانی که رژیم کاهش کاهش وزن می گیرند، پیش می آید. بدترین کار در این مرحله رها کردن رژیم است. علت ایست وزنی این است که طی رژیم مقداری از بافت عضلانی کم می شود و باعث می شود که سوخت و ساز بدن کاهش یابد و بدن کالری کمتری می سوزاند و با آن که فرد رژیم می گیرد از وزنش کم نمی شود. برای پیشگیری از این مسئله اندکی از کالری رژیم غذایی خود را کاهش دهید و در عوض میزان فعالیت بدنی و ورزش خود را افزایش دهید. یک راه دیگر این است که موقتا رژیم گرفتن را فراموش کنید و به رژیم غذایی عادی برگردید اما به رفتارهای نادرست غذایی و شیوه زندگی نامناسب برنگردید و نگذارید وزنتان بالا برود. اجازه دهید بدن به وضعیت و وزن جدید عادت کند، پس از آن دوباره رژیم گرفتن را شروع کنید. بدن انسان بسیار پیچیده است، هنگام رژیم گرفتن نیز مانند یک ماشین عمل نمی کند که به صورت مداوم وزن کم کند بلکه فراز و نشیب نیز دارد. در این گونه موارد حتما با متخصص تغذیه مشورت کنید.
آیا زمانی که رژیم کاهش وزن دارند می توانم از نوشابه، مربا و مواد غذایی که حاوی شیرین کننده های مصنوعی هستند استفاده کنم؟
آیا در حین رژیم می توانم از بستنی، ژله، نان های رژیمی و غیره استفاده کنم؟
هر چیزی که رژیمی است لزوما کم کالری نیست، ممکن است از یکی از جنبه ها مثلا قند یا چربی تغییراتی انجام شده باشد اما از جنبه های دیگر خیر. در هر صورت اگر به صورت مداوم مصرف نمی کنیم مصرف گاه به گاه آن منعی نداره.